W 25. tomie Kutnowskich Zeszytów Regionalnych ukazał się niezwykle ciekawy artykuł pt. „O budowie szpitala w Kutnie” przygotowany przez Elżbietę Agatę Pajor (Archiwum Państwowe w Płocku Oddział w Kutnie). Dziś prezentujemy Wam tylko fragment, by zachęcić Was do przeczytania go w całości…, a w dalszej części artykułu znajdziecie informacje, co dokładnie miał wykonać mularz. Jak wyjaśniła w artykule autorka, staropolska nazwa zawodu murarz oraz określenie osoby wykonującej ten zawód (mularze oprócz właściwego stawiania murów wykonywali wszelkie prace z tym związane). Znany przykład z literatury to mularze w pierwszych wydaniach „Zemsty” (1833 r.) hr. A. Fredry. W późniejszych tekstach występuje już określenie murarz.
Quaero, quaerere…szukać, badać, zgłębiać, pytać, prosić. Od tego czasownika łacińskiego pochodzi kwerenda, określenie znane wszystkim pracownikom archiwów oraz badaczom archiwalnych zbiorów. W praktyce archiwalnej często się zdarza, że archiwista realizując taką czy inną kwerendę, ma tzw. farta i wyciąga ciekawy materiał occasione, par hasard (przypadkiem). Tak też jest w przypadku aktu notarialnego z sierpnia 1841 r. dotyczącego budowy kutnowskiego szpitala. Akurat mija równo 180 lat od jego podpisania (…).
Prezentowana cyfrowa kopia oryginału aktu sporządzonego przez notariusza Nepomucena Wojciechowskiego, pochodząca ze zbiorów kutnowskiego Archiwum uzupełniona jest współczesną wersją tekstu.
Nr 265
Działo się w mieście Kutnie dwunastego/dwudziestego czwartego Sierpnia tysiąc osiemset czterdziestego pierwszego roku.
Przed Nepomucenem Wojciechowskim Regentem Kancelarii Powiatu Orłowskiego w Guberni Mazowieckiej w mieście obwodowym Kutnie mieszkającym i w przytomności świadków żadnemu wyłączeniu prawa nie podległych niżej wymienionych stawili się osobiście:
1.W. Feliks Mniewski dziedzic miasta i dóbr Kutna tu w Kutnie zamieszkały czyniąc z jednej strony
2. W. Józef Lebelt majster mularski w mieście Ozorkowie powiecie Zgierskim mieszkający działając z drugiej strony; obaj obierają sobie zamieszkanie prawne do wykonania aktu tego w teraźniejszych swych mieszkaniach, Regentowi znani, do działań prawomocnych zdolni zeznają kontrakt o budowę.
§ I Józef Lebelt jako majster mularski podejmuje się wymurować szpital w mieście Kutnie według rysunku przez Rząd Gubernialny Mazowiecki dnia dziewiątego/dwudziestego pierwszego kwietnia roku bieżącego zatwierdzonego, /w kopii do aktu tego przyłączonego/ [na marginesie: zamiast w kopii do aktu tego przyłączonego czytać należy: podpisanego przez obu dwóch stawających, który plan w ręku W. Mniewskiego pozostaje]. Szpital takowy wymurowany będzie z cegły na wapno; długość, szerokość wysokość i grubość murów taż sama ma być zachowaną według rysunków bez żadnej zmiany, chyba gdyby ta bez zwiększenia na stronę jego roboty żądaną była ze strony Dziedzica Miasta lub Budowniczego Obwodu robotą tą dyrygującego.
Powyższy dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Państwowego w Płocku Oddział w Kutnie, zespół nr 51/7600 – Akta notariusza Nepomucena Wojciechowskiego w Kutnie z lat 1837-1842, sygnatura 9, strony 745 – 753. Nepomucen Wojciechowski urodzony ok. 1804 r., prawdopodobnie w Koninie, pierwszą kancelarię notarialną prowadził w ówczesnym mieście powiatowym Pyzdry (pow. wrzesiński.). Następnie przybył do Kutna i tutaj w l. 1937-1942 pełnił funkcję rejenta Kancelarii Powiatu Orłowskiego Guberni Mazowieckiej. Kolejnym etapem w jego karierze było miasto Lipno, gdzie spędził zaledwie pół roku (od czerwca 1843 r. do stycznia 1844 r.), po czym już na stałe związał się z Kaliszem jako rejent Kancelarii Ziemiańskiej Guberni Kaliskiej, a następnie rejent Kancelarii Ziemiańskiej Guberni Warszawskiej w Kaliszu. Ożeniony był z Praksedą z. Kokoszyńskich, z którą miał jedenaścioro dzieci (w Kutnie urodzili się trzej synowie i córka). Zmarł w Kaliszu w 1857 r.
