Honorowy Członek TPZK od 11 kwietnia 2002 roku
Stanisław Marian Zajączkowski urodził się 7 lipca 1931 roku we Lwowie, zmarł 22 lutego 2014 roku w Łodzi. Naukę rozpoczął w Wilnie, gdzie ukończył gimnazjum. Tutaj też Jego ojciec był profesorem na Uniwersytecie Stefana Batorego. W 1945 roku przeprowadził się z rodzicami na stałe do Łodzi. Tutaj ukończył Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku historia (I i II stopień). W 1962 roku obronił pracę doktorską. Następnie pracował kolejno (1955-1956) w Bibliotece Instytutu Historii UŁ, Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Łodzi, prowadząc jednocześnie zajęcia ze studentami i publikując artykuły dotyczące dziejów osadnictwa na Ziemi Łęczyckiej i Sieradzkiej. Od 1956 roku podjął pracę naukową w Katedrze Historii Polski do XV wieku i Nauk Pomocniczych Historii. W 1969 roku otrzymał habilitację i został docentem w Zakładzie Historii UŁ, zaś w 1989 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1990 roku zwyczajnego. Był historykiem-mediewistą.
Pomimo przejścia na emeryturę (2001) był czynnym pracownikiem naukowo-dydaktycznym. Był autorem ponad 100 opracowań naukowych, w tym 10 książek. Większość z nich dotyczy średniowiecznych dziejów ziem Polski Środkowej między innymi dziejów powiatu kutnowskiego: Oporów, Orłów, Żychlin, powiat orłowski, Dąbrowice, Łąkoszyn, Nowe, Strzegocin, Krośniewice.
Badania naukowe dotyczyły takich tematów jak: własność szlachecka, osadnictwo, stosunki kościelne, historia wojskowa itp. Główne prace pojawiały się na łamach periodyków historycznych. Był również redaktorem naukowym: monografii miast, Serii Informacyjnej Wydawnictw UŁ, zeszytów z serii „Acta Universitatis Lodziensis” . Aktywnie działał w pracach Polskiego Towarzystwa Historycznego i ZNP, otrzymał wiele nagród, wyróżnień, odznaczeń i krzyży.
Bliską współpracę z ziemią kutnowską i TPZK rozpoczął profesor w latach 90. XX wieku. Nakładem TPZK została wydała publikacja Jego autorstwa: Sieć parafialna na obszarze przedrozbiorowego powiatu orłowskiego do początku XVI wieku, Kutno 2001. Od 2001 roku profesor systematycznie publikował artykuły w „Kutnowskich Zeszytach Regionalnych”. Dotyczyły one średniowiecznych dziejów: Dąbrowic, parafii Nowe, parafii Krośniewice, parafii Strzegocin, parafii Łąkoszyn. Zamieścił również recenzję monografii Krośniewic. Ponadto kilkakrotnie uczestniczył w sesjach naukowych w Muzeum-Zamek w Oporowie, poświęconych dziejom tej miejscowości.
opr. Bożena Gajewska
