Rodzaj zabytku: dwór / zespół dworsko-parkowy
Datowanie: II poł. XIX w.
Numer rejestru zabytków i data wpisu: 486 z 09.04.1979
Zastosowanie: Urząd Gminy Krzyżanów
Zespół architektoniczno-parkowy:
Dwór w Krzyżanowie zbudowano w II poł. XIX w. Około 1915 r. został on przebudowany i przeznaczony na Urząd Gminy. Jest to parterowy budynek na planie wydłużonego prostokąta, pokryty dachem dwuspadowym z blachy z niewielkimi naczółkami na krótkich bokach. Orientalnego charakteru dworowi nadaje jego elewacja frontowa, z centralnie umieszczonym ryzalitem. Jest on flankowany dwoma wejściami, ozdobionymi półkolumnami zwieńczonymi ośmiobocznymi głowicami. Dwór znajduje się w niewielkim, zachowanym fragmentarycznie parku. Dziś w budynku swoją siedzibę ma Urząd Gminy Krzyżanów.
Historia:
Pierwsza wzmianka o wsi Krzyżanów pochodzi z 1377 r., kiedy to należała ona do rodu Krzyżanowskich, herbu Sulima. Pod koniec XVIII w. Krzyżanów był własnością Franciszki z Tarnowskich Suchorskiej. W 1796 r. majątek kupił Ignacy Krosnowski. Połowę Krzyżanowa odziedziczyła go po nim jego córka Józefa, żona Feliksa Kretkowskiego – senatora, kasztelana Królestwa Polskiego i generała Wojsk Polskich. Drugą połowę majątku Feliks odkupił w 1817 r. od Rafała Świętosławskiego. W 1811 r. Józefa zmarła, a Feliks odziedziczył cały majątek. Powtórnie ożenił się z Klementyną z Czarneckich. Po jego śmierci w 1822 r. cały majątek przeszedł na nieletniego syna, Włodzimierza Kretkowskiego. W 1835 r. Krzyżanów odkupił od niego na licytacji Franciszek Górski, który trzy lata później przekazał go synowi, Władysławowi. Ten w 1839 r. ożenił się z Emilią Prądzyńską. Niestety Władysław zadłużył majątek i w 1847 r. sprzedał go Jakubowi Rudnickiemu. W 1871 r. Krzyżanów zakupił Jan Krukowski, a trzy lata później odziedziczył go po nim jego syn, Cyryl Władysław Krukowski. Ten sprzedał go w 1879 r. Bronisławowi Ciunkiewiczowi. Kolejnym właścicielem majątku był Antoni Różycki, który zakupił go w 1898 r. w 1910 r. odkupił go Janusz Kłobski.
