Rodzaj zabytku: dwór / zespół dworsko-parkowy
Datowanie: II poł. XIX w.
Numer rejestru zabytków i data wpisu: –
Zastosowanie: własność prywatna
Zespół architektoniczno-parkowy:
Dwór w Miksztalu wybudowano w II poł. XIX w. kiedy to majątek należał do rodziny Różyckich. Budynek reprezentuje styl klasycystyczny. Jest murowany, otynkowany, podpiwniczony. Do głównej, piętrowej, prostopadłościennej bryły dworu, nakrytej czterospadowym dachem, przylega parterowa przybudówka, nad którą znajduje się taras, a ponadto żelazny balkon, do którego prowadzą półkoliście zwieńczone drzwi. Dwór otoczony jest parkiem o powierzchni 3,5 ha z zarybionym stawem.
Historia:
Miksztal wchodził w skład klucza dóbr złożonych z Miksztala, Grochowa, Grochówka, Woli Chruścińskiej, Kałów i Niechcianowa. Majątek przed 1790 r. był własnością Antoniego Brochockiego herbu Ossoria. Był on synem Jana Tomasza Brochockiego, stolnika brzezińskiego, posła z województwa łęczyckiego na sejm elekcyjny w 1764 r., chorążego wielkiego łęczyckiego i Domiceli Cieńskiej. Antoni był szambelanem Stanisława Augusta Poniatowskiego, posłem ziemi dobrzyńskiej w 1786 r., sędzią sądów asesorskich i kawalerem Orderu św. Stanisława. 23 listopada 1786 r. wziął ślub w warszawskiej parafii św. Krzyża z Józefą Colonna-Walewską herbu Pierzchała, córką Atanazego Colonna-Walewskiego i Joanny Kostro-Puławskiej herbu Ślepowron. Urodziło im się dwoje dzieci – Józef Jan (ur. 1790) i Teresa Jadwiga Franciszka (ur. 1792). Po rozwodzie z Józefą, Antoni ożenił się z Brygidą Mierzejewską, córką Jerzego Mierzejewskiego i Marianny Naruszewicz herbu Wadwicz. Doczekali się dwójki dzieci – Adama i Barbary. Antoni zmarł w 1806 r. Został pochowany w Warszawie na dawnym Cmentarzu Świętokrzyskim.
Po 1790 r. majątek z Miksztalem należał już do Józefa Bagniewskiego. Ten sprzedał go w 1804 r. Janowi Zembrzuskiemu, synowi Dominika Zembrzuskiego i Kunegundy Oborskiej. 3 sierpnia 1788 r. w Rożnowie wziął on ślub z Franciszką Gliszczyńską herbu własnego, córką Józefa Gliszczyńskiego, ostatniego kasztelana biechowskiego, posła na Sejm Czteroletni w 1790 r. z województwa poznańskiego, konsyliarza województwa kaliskiego w konfederacji targowickiej w 1792 r. i Eleonory Katarzyny Teofili Bieńkowskiej herbu Ślepowron. Jan był starostą chreptyjowskim, superintendentem skarbu koronnego, radcą Izby Głównej Obrachunkowej i kawalerem Orderu św. Stanisława. Posiadał dobra w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zmarł w Grochowie wieku 80 lat 8 maja 1824 r. Franciszka zmarła 25 maja 1838 r. w Kutnie.
W 1829 r. majątek wystawiono na licytację, na której nabył go Aleksander Stanisław Rufin Bniński herbu Łodzia. Urodził się on 26 listopada 1783 r. w Poznaniu. Był synem starosty średzkiego i wschowskiego, Ignacego Bnińskiego i kasztelanki chełmińskiej, Franciszki z Bnińskich. Po zmarłym w 1804 r. ojcu odziedziczył obszerne dobra sierakowskie. W 1807 r. Aleksander wstąpił do wojska polskiego. 8 sierpnia 1809 r. został kapitanem i dowódcą 1. kompanii utworzonego w Wielkopolsce 3. pułku jazdy galicyjsko-francuskiej, który przemianowano na 9. pułk ułanów Księstwa Warszawskiego. Brał udział w kampanii w 1809 r., za którą został odznaczony złotym krzyżem. Przed wyruszeniem pułku do Gdańska, 22 stycznia 1811 r., podał się do dymisji. W tym samym roku został posłem z departamentu poznańskiego na sejm. W 1812 r. powrócił do wojska i brał udział w kampanii rosyjskiej. Nie wyruszył z resztkami oddziału na zachód, lecz pozostał w Wielkopolsce. W sprawach dotyczących przyszłości Wielkopolski jeździł wraz z generałem Kosińskim od departamentu poznańskiego w marcu 1814 r. do Warszawy, do Franciszka Ksawerego księcia Druckiego-Lubeckiego, który wówczas był członkiem Najwyższej Rady i kierował Wydziałem Spraw Wewnętrznych.
25 maja 1816 r. Aleksander wziął ślub w warszawskiej parafii św. Andrzeja z Marią ks. Radziwiłł herbu Trąby, córką Dominika ks. Radziwiłła i Marianny Czechnickiej. Małżeństwo doczekało się dwóch córek – Julii (ur. 1817) i Zofii Izabeli (ur. 1822). Po utworzeniu Księstwa Polskiego wycofał się z życia publicznego i zamieszkał w Gutłowach, majątku, który otrzymał od braci. Przebywał także często na Litwie w dobrach swojej żony. W 1821 r. Aleksander powrócił do życia publicznego – został mianowany senatorem kasztelanem Królestwa Polskiego. W senacie zasiadał w komisji do umorzenia długu zagranicznego. W 1825 r. został kawalerem Orderu Świętego Stanisława 1. klasy. W 1828 r. został członkiem Sądu Sejmowego, który miał sądzić osoby oskarżone o zdradę stan. Wybuch powstania listopadowego zastało go na Litwie. W styczniu, kiedy panowały największe mrozy i śnieżyce, pieszo przekroczył granicę Królestwa i wrócił do Warszawy. 1 lutego 1831 r. został ministrem prezydującym w Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Gdy 10 marca zniesiono Komisję Potrzeb Wojska, a jej obowiązki przekazano intendentowi generalnemu, Bniński został mianowany na to stanowisko. Aleksander Bniński zmarł w Warszawie 16 czerwca 1831 r. Wdowa po nim wyszła powtórnie za mąż za Adama Bojarowskiego. Po śmierci Aleksandra toczyły się procesy pomiędzy członkami rodziny Bnińskich. Już w 1831 r. brat Aleksandra, Florenty Bniński zażądał od wdowy po bracie sumy 144 641 zł polskich wraz z procentami, którą zmarły był mu dłużny. Po śmierci Florentego w 1834 r., proces kontynuowała Joanna Nepomucena Zofia z Żółtowskich Bnińska, wdowa po nim, zamieszkała w Ponętowie wraz z licznym potomstwem.
Po zmarłym ojcu majątek przejęła córka, Zofia Izabela. W 1843 r. wzięła ona ślub w warszawskiej parafii św. Krzyża ślub z Sewerynem hr. Grabowskim herbu Oksza, synem Michała Grzegorza Grabowskiego i Pelagii Grabowskiej. Małżeństwo miało dwoje dzieci – Martę (ur. 1844) i Michała Maksymiliana (ur. 1845). W 1849 r. (?) Zofia sprzedała majątek Cyprianowi Marcinowi Ossowskiemu. Zmarła 1 stycznia 1857 r. w Warszawie. Maria Bnińska zmarła 15 października 1875 r. w Czarnowczycach na Litwie w wieku 83 lat.
Ossowski urodził się w 1795 r. w Humęcinie-Retkach koło Ciechanowa jako syn Kazimierza Ossowskiego i Marianny Dębskiej. 16 września 1827 r. w Grójcu ożenił się z Karoliną Skulską herbu Rogala, córką Stefana Skulskiego i Katarzyny Chmieleckiej. Małżonkowie doczekali się siedmiu córek – Stefanii (ur. 1830), Zofii Emilii Matyldy (ur. 1832), Heleny (ur. 1834), Emilii Celestyny Karoliny (ur. 1840), Natalii Anny Karoliny (ur. 1840), Izabelli Celestyny (ur. 1840) i Karoliny Julii (ur. 1844) oraz dwóch synów – Władysława i Kazimierza. Cyprian zmarł 15 grudnia 1849 r. w wieku 54 lat. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Grochowie. Po jego śmierci majątkiem administrowała wdowa, Karolina Ossowska.
W 1855 r. majątek nabył Marcjan Leonard Tymieniecki herbu Zaremba. Urodził się on 6 marca 1815 r. w dobrach Byleń jako syn Tomasza Tymienieckiego i Róży Kossobudzkiej. W 1842 r. wziął ślub w Pęczniewie z Florentyną Moniką Skolimowską, córką Cypiana Skolimowskiego i Ludwiki Stokowskiej. Małżeństwo doczekało się przynajmniej pięciorga dzieci – Ludwiki Florentyny (ur. 1842 we Dworze Zalesie), Felicji Emilii (ur. 1844 we Dworze Zalesie), Stefana Jana (ur. 1849 w Popowie), Władysława (ur. 1855 w Białej) i Cypriana Tomasza (ur. 1857 w Miksztalu). Marcjan Leonard Tymieniecki zmarł 19 stycznia 1860 r. w Łęczycy w wieku 46 lat. Majątek wystawiono na licytację, na której za 41000 rubli kupił go jego teść, Cyprian Brog Skolimowski.
W 1862 r. dobra ziemskie Grochów i Mixtal z przyległościami poprzednio jedną księgą hipoteczną objęte, wystawione zostały na sprzedaż w dwóch Oddziałach, z których Oddział I-szy składający się z dóbr Grochów w tej Księdze uregulowanych i od dóbr ogólnych Grochów odłączonych (..), nabył wyżej wymieniony Wiktor Franciszek Ostrowski za summę Rubli srebrem trzydzieści dziewięć tysięcy dziesięć – i na jego imię tytuł własności ustalony został w skutek wniosku d. 5(17) Sierpnia 1863 r. w K.W. uczynionego, dawna zaś księga dóbr Grochów pozostawioną została dla Oddziału II-go obejmującego w sobie dobra Mixtal z przyległościami Niechcianów.
W 1867 r. zadłużony Miksztal i Niechcianów kupił Franciszek Edward Różycki herbu Rola, właściciel Gałkówka w powiecie brzezińskim. Po nim przejął go jego syn, Andrzej Różycki. Po ośmiu latach jednak, po śmierci Andrzeja, dobra wróciły do Franciszka. Od 1902 r. Miksztal należał już do Tadeusza Różyckiego, drugiego syna Franciszka. Tadeusz urodził się 19 listopada 1862 r. Ukończył studia prawnicze w Moskwie. W 1904 r. w Łomży poślubił Zofię Aleksandrę Tańską herbu Nałęcz, córkę Henryka i Marianny Grochowskiej herbu Lubicz. Urodziło im się czworo dzieci – Bogdan (ur. 1905), Krystyna Maria (ur. 1906), Wiesław Ryszard (ur.1911) i Andrzej Leszek (ur. 1923). Tadeusz gospodarował w Miksztalu aż do 1940 r., kiedy to Różyccy zostali przez Niemców wysiedleni z majątku. Bogdan Różycki brał udział w kampanii wrześniowej w 1939 r. Był więziony w obozie w Starobielsku i tam zamordowany w 1940 r. Po wojnie dwór w Miksztalu stał się własnością gminy, mieściła się w nim m.in. klubokawiarnia. W latach 70. pożar zniszczył piętrową część dworu. W następnych latach obiekt został zakupiony przez prywatnego inwestora i wyremontowany. W 2006 r. dwór kupił niepubliczny zakład opieki zdrowotnej Polimedica z Łodzi. Nowy właściciel podjął próbę stworzenia tam prywatnego domu seniora. Obecnie obiekt jest znów remontowany – ma się w nim znajdować pensjonat.
