Rodzaj zabytku: zamek / zespół zamkowo-parkowy
Datowanie: XV w., XVII w., 1741-1750, 1837-1844
Numer rejestru zabytków i data wpisu: 25 z 31.05.1967 (zamek), P.3/1 z 24.06.1946, 7/P.III.1 z 21.01.1950 oraz 350 z 31.05.1967 (park)
Zastosowanie: Muzeum-Zamek w Oporowie
Zespół architektoniczno-parkowy:
Początek zespołowi zamkowemu dała rycerska wieża mieszkalna, wzniesiona na początku XV w. przez Mikołaja Oporowskiego na sztucznej wyspie otoczonej fosą. Jego rozbudowę od ok. 1440 r. kontynuował arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Władysław Oporowski, syn Mikołaja, do którego dobra oporowskie należały w latach 1428–1453. Wokół czworobocznego dziedzińca wybudowano dom mieszkalny, wieżę ozdobioną gotyckim sztyletem, basztę z kaplicą na piętrze – wszystko połączone murem obronnym. Remonty dokonywane w XVII, XVIII czy XIX w. nie ingerowały zbytnio w pierwotny wygląd zamku. Pozostałościami po nich są barokowe okna na piętrze, klasycystyczne sztukaterie, parkiety i brama, którą przebudowano w XVIII i XIX w. W latach 1962–1965 przeprowadzone zostały prace konserwatorskie w ramach których usunięto część XIX-wiecznej przebudowy – przywrócono m.in. pierwotny kształt dachów. Pod skutymi tynkami odnaleziono gotyckie portale i okna, a także drewniane stropy z polichromiami. Zamek otoczony jest parkiem krajobrazowym założonym w I poł. XIX w. Od 1949 r. w zamku działa muzeum z ekspozycją wnętrz dworskich. Można tu zobaczyć dzieła sztuki i wyroby rzemiosła artystycznego przedstawiające kulturę szlachecką od XVI do pocz. XX w.
Historia:
Oporów od XIV w. był siedzibą rodu Oporowskich, herbu Sulima. Mikołaj Oporowski (1356–1425), wojewoda łęczycki, uzyskał dla Oporowa prawie miejskie. Rozpoczął także budowę kościoła oraz zamku. Na początku XVII w. majątek przejęła rodzina Tarnowskich herbu Rola. W XVIII w. dobra wraz z zamkiem należały już do Sołłohubów herbu Prawdzic, a w XIX w. Oporów był kolejno własnością Korzeniowskich herbu Lis, Pociejów, Oborskich herbu Kolumna, Orsettich herbu Złotokłos, a od 1932 r. Karskich.
