Skłóty – dwór

Rodzaj zabytku: dwór / zespół dworsko-parkowy

Datowanie: ok. 1880 r.

Numer rejestru zabytków i data wpisu: 498 z 23.05.1979

Zastosowanie: własność prywatna – pustostan


Zespół architektoniczno-parkowy:

Dwór w Skłótach został wybudowany ok. 1880 r. przez Stanisława Zawadzkiego dla córki Janiny. W 1888 r. został rozbudowany. Jest to budynek wzniesiony z cegły w stylu neorenesansowym, w formie nieregularnej willi włoskiej, otynkowany, z lizenami w narożach. Korpus główny jest parterowy, skrzydło mieszkalne w szczycie południowym piętrowe. W szczycie północno-wschodnim znajduje się czworoboczna, czterokondygnacyjna wieża. Jej czwarta kondygnacja ozdobiona jest podwójnym gzymsem i trzema okienkami łukowo sklepionymi w każdej ścianie. Od strony południowej budynku, między wieżą a piętrowym skrzydłem znajduje się taras, przed wejściem zaś wystawka wsparta na prostych słupkach podtrzymujących daszek. Dwór otacza park dworski w stylu krajobrazowym założony w dwóch fazach: I – pocz. XIX w. i II – koniec XIX w. i pocz. XX w. Do dworu prowadzi zabytkowa aleja lipowa oraz brama z budynkiem bramnym. Całość zespołu otacza mur z cegły.


Historia:

Przed 1791 r. Skłóty były własnością Jana Chełstowskiego i Antoniego Grabskiego. Ci sprzedali go Stanisławowi Morzkowskiemu. Część majątku (Skłóty B) kupił Stanisław Jaksa Dobek. Po jego śmierci odziedziczyły go dzieci. Wystawiły majątek na licytację, na której kupił je Józef Kretkowski, a od niego w tym samy roku Michał Okolski. Ten sprzedał Skłóty Janowi Skarżyńskiemu w 1852 r. Kolejnym właścicielem był Tadeusz Szerszeński, który nabył je w 1878 r. Majątek przeszedł na jego ojca Bolesława Szerszeńskiego, a po jego śmierci na żonę Annę Szerszeńską z domu Szańkowską. W latach 80. XIX Skłóty kupił właściciel dóbr kutnowskich Stanisław Zawadzki dla swojej córki Janiny. Ta w 1888 r. poślubiła barona Stanisława Zygmunta Dangla. Dangel studiował w Belgii i Niemczech, uzyskał tytuł doktora filozofii, kilka lat pracował za granicą jako chemik. Brał czynny udział w życiu społecznym – był kuratorem szpitala ewangelickiego w Warszawie, członkiem zarządu i rady nadzorczej Banku dla Handlu i Przemysłu w Warszawie, Towarzystwa Oczyszczania i Sprzedaży Spirytusu, Towarzystwa Wojciechów, Towarzystwa Cukrowni „Konstancja”. Należał do kutnowskiego Komitetu Budowy Domu Straży Pożarnej i Szkoły Realnej. Założył w Skłótach i utrzymywał szkołę ludową oraz pobudował mieszkania dla służby zatrudnionej we dworze. Małżeństwo Danglów miało troje dzieci: Celinę, Stanisława Romana i Jerzego Mariana Romana. W 1919 r. Jerzy popełnił samobójstwo, prawdopodobnie z powodu nieszczęśliwej miłości do córki kutnowskiego kolejarza. Stanisław Roman od 1905 r. uczył się w Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego w Warszawie. Maturę zdał w 1910 r. jako ekstern w rosyjskim VI Gimnazjum. Na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął studia filozoficzne, które kontynuował na uczelniach w Berlinie i Lwowie. W czasie I wojny światowej przebywał w Mińsku Litewskim, gdzie pracował w Czerwonym Krzyżu. Od 1917 r. zajmował się organizowaniem działu oświaty i prasy w Związku Wojskowych Polaków Frontu Zachodniego. W 1918 r. z ramienia dowództwa I Korpusu Polskiego na Wschodzie objął kierownictwo polityczne polskiej akcji wojskowej na terenie Mińszczyzny, jednocześnie pełniąc funkcję wiceprezesa Wydziału Opieki nad Zabytkami przy Centralnym Komitecie Obywatelskim w Mińsku. Wiosną 1918 r. wrócił do Warszawy i rozpoczął pracę w Departamencie Stanu dla Spraw Zagranicznych, a od listopada tego roku w Departamencie Politycznym Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Po odejściu z MSZ wiosną 1919 r. współzałożył Towarzystwo Straży Kresowej. W latach 1920–1928 był redaktorem naczelnym miesięcznika „L′Est Polonais” wydawanego przez Towarzystwo. W 1930 r. został dyrektorem Izby Handlowej Polsko-Rumuńskiej, a w 1935 r. dyrektorem Centrali Zaopatrywania Instytucji Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, którą to funkcję pełnił do 1939 r. Po ewakuacji na wschód we wrześniu 1939 r. udał się do Lwowa. W grudniu powrócił do Warszawy i podjął działalność konspiracyjną – został szefem komórki wywiadowczej w sztabie Tajnej Armii Polskiej. Jednocześnie stanął na czele komitetu, który miał opracować deklaracje ideowe i wytyczne dla działalności organizacji „Znak”, która  stanowiła ideowo-polityczne zaplecze TAP. Wiosną 1940 r. wybrano go na przewodniczącego prezydium „Znaku” oraz kolegium redakcyjnego pisma konspiracyjnego o tej samej nazwie. Jesienią 1940 r., kiedy  „Znak” wszedł w skład Konfederacji Narodu, Dangel został członkiem Tymczasowego Związku Rady, a w 1941 r. także członkiem Prezydium KN, które odpowiadało za sprawy polityczne. 26 października 1942 r. Stanisław Dangel został aresztowany w swoim mieszkaniu i tego samego dnia zamordowany podczas przesłuchania w siedzibie Gestapo w Alei Szucha. Był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości oraz pośmiertnie Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Jego dwaj synowie, Jan i Stanisław Karol Danglowie, także działali w konspiracji. Stanisław Karol został rozstrzelany Niemców na Pawiaku w 1943 r. Majątek w Skłótach odziedziczyła Celina, żona Mieczysława Fijałkowskiego. Celina była poetką, autorką zbiorów poezji, Mieczysław zaś – pisarzem i autorem sztuk scenicznych. Przez dwie kadencje (w latach 1929-1930 i 1930-1935) był posłem. Udzielał się w życiu społecznym powiatu kutnowskiego, szczególnie zaangażował się w działalność Wspólnej Pracy. Po 1945 r. w majątku utworzono PGR. Obecnie jest własnością prywatną.

 

logo-tpzk.jpg
Zadzwoń do nas
+48 883 555 432
Napisz do nas
poczta@tpzk.eu
Przewiń do góry