Sójki – dwór

Rodzaj zabytku: dwór / zespół dworsko-parkowy

Datowanie: I poł. XIX w.

Numer rejestru zabytków i data wpisu: 492 z 10.04.1979 (dwór), 624 z 01.08.1991 (park)

Zastosowanie: Hotel „Dwór Sójki”

 

Zespół architektoniczno-parkowy:
Dwór w Sójkach wybudowała rodzina Cieleckich w I poł. XIX w. Jest to murowany z cegły i otynkowany budynek, wzniesiony na planie litery H. Składa się on z parterowego korpusu głównego i z piętrowych skrzydeł bocznych, przystawionych do niego prostopadle i zwieńczonych trójkątnymi szczytami. Częściowo podpiwniczony. Pośrodku fasady znajduje się ryzalit z trójarkadowym, ostrołukowym portykiem, który wieńczy trójkątny szczytem ujęty w sterczynowe wieżyczki (pylony). Na szczycie portyku umieszczono dwa herby – Nałęcz i Łabędź, a nad wejściem głównym herb Zaremba. Od tyłu korpusu głównego na osi znajduje się otwarty taras. Układ wnętrz budynku jest dwutraktowy, a w piętrowych skrzydłach jednotraktowy. Dwuspadowe dachy kryte są blachą. Park dworski w stylu krajobrazowym założony został w poł. XIX w. po wybudowaniu dworu.

 

Historia:
W XVI i XVII w. Sójki były własnością Sójeckich herbu Grzymała, a w XVIII w. Mikorskich herbu Ostoja. Jan Chryzostom hrabia Mikorski brał czynny udział w wojnach napoleońskich. Miał syna Romana, który poślubił córkę księcia de Rovigo pannę Savary. Ok. 1790 r. Sójki przeszły na własność rodziny Cieleckich. Wniosła je w posagu Brygida Mikorska, córka Jana Feliksa Mikorskiego i żona Wojciecha Cieleckiego herbu Zaręba. Zmarła ona w 1799 r. zostawiając córkę Ludwikę. Wojciech Cielecki powtórnie ożenił się z Pelagią Kleniewską, która urodziła mu syna Feliksa. Po śmierci Wojciecha wyszła za mąż za Antoniego Lenczowskiego. Feliks Cielecki ożenił się z Franciszką Ksawerą z Zawiszów i miał z nią trzech synów: Zdzisława, Władysława i Stefana oraz córkę Jadwigę. Feliks zmarł w 1868 r. Jego synowie brali udział w powstaniu styczniowym – Stefan dostał się do niewoli i został stracony, Władysława zesłano na Syberię, a Zdzisława więziono w X pawilonie Cytadeli Warszawskiej. W 1864 r. Zdzisław przejął majątek w Sójkach. Jego córka Stefania Cielecka w 1872 r. poślubiła Jerzego hrabiego Moszyńskiego herbu Łabędź, z którym po sześciu latach się rozwiodła. Moszyński zażądał aby wydała mu synów – Stefana i Stanisława, a zostawiła przy sobie Jana, którego rzekomo nie był ojcem. Ponieważ Stefania spodziewała się dziecka, po jego urodzeniu ono także miało zostać oddane Jerzemu. Przed opuszczeniem ziemi kutnowskiej, hrabia Jan ofiarował jej mieszkańcom swą bibliotekę składającą się z 2300 tomów. Darowizna ta przyczyniła się do powstania pierwszej publicznej biblioteki w Kutnie. Majątek w Sójkach odziedziczył Jan hrabia Moszyński. Po nieudanym starcie w wyborach na senatora w 1928 r., sprzedał on Sójki i wyjechał do Torunia. Majątek nabył Leon Marian Koryzna z Lubelszczyzny. Ukończył średnią szkołę rolniczą w Czernichowie i studia rolnicze w Lipsku. Po przeprowadzce do Sójek szybko rzucił się w wir prac społecznych w kutnowskim – udzielał się w kółkach rolniczych, spółdzielczości i zespołach melioracyjnych. Wybrano go na prezesa Związku Ziemian. Jego żona, Anna z Markiewiczów, była absolwentką Wydziału Ogrodniczego SGGW i Wyższej Szkoły Dziennikarstwa. Udzielała się w Kole Gospodyń Wiejskich, organizowała kursy rękodzieła ludowego. Małżeństwo Koryznów miało troje dzieci: Stanisława, Michała i Annę. Gdy w 1939 r. wybuchła wojna Sójki znalazły się na granicy Kraju Warty. We dworze utworzono tajną placówkę RSHA – Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy, która działała do 1945 r. W obrębie zabudowań dworskich i gospodarczych po Bitwie nad Bzurą utworzono obóz jeniecki dla żołnierzy polskich z pomorskiej armii rozbitej w trójkącie Iłów-Gostynin-Płock. Koryznowie starali się pomagać jeńcom – Leon zwoził cywilne ubrania, Anna zajmowała się przerzutem ludzi do Generalnej Guberni głównie przez Głowno gdzie miała znajomości i kontakty w Z.W.Z. Już w listopadzie Koryznowie zostali wysiedleni z Sójek. W 1940 r. trafili do Lublina do majątku Ponikwoda odziedziczonego po Antoninie Koryznowej matce Leona, gdzie intensywnie działali w ZWZ i AK. Stanisław w 1942 r. został aresztowany przez Niemców i po kilku dniach rozstrzelany na Zamku Lubelskim. Michała w 1944 r. aresztowało NKWD. Został zesłany do łagru, w którym przebywał do 1946 r. Rodzina do Sójek już nie powróciła. Po zakończeniu wojny w budynku pałacu utworzona została szkoła podstawowa i biblioteka, którą w 1998 r. przeniesiono do sąsiedniej miejscowości. W 2000 r. obiekt został nabyty przez obecnego właściciela, który oddał go do użytku jako hotel „Dwór Sójki”.

logo-tpzk.jpg
Zadzwoń do nas
+48 883 555 432
Napisz do nas
poczta@tpzk.eu
Przewiń do góry