Rodzaj zabytku: synagoga
Datowanie: 1880 r.
Numer rejestru zabytków i data wpisu: 547 z 30.01.1986
Zastosowanie: ruina, własność gminy żydowskiej
Zespół architektoniczny i historia:
Żychlińską synagogę wybudowano na miejscu drewnianej XVIII-wiecznej w 1880 r. wg projektu Aleksandra Woyde. Jest to budynek murowany, orientowany, wybudowany na planie prostokąta. W jej wschodniej części umiejscowiono kwadratową salę modlitewną, zaś w zachodniej mały przedsionek. Budynek nakrywał dwuspadowy dach z trójkątnymi szczytami. W latach 20-tych XX w. budynek przebudowano i dodano m. in. okna w przedsionku. W czasie okupacji Niemcy zdewastowali budynek, urządzając w nim magazyn. Zamurowano wówczas wysokie, półokrągło zakończone okna, zostawiając tylko ich górną część. Obecnie synagoga jest ruiną grożącą zawaleniem, pozbawioną dachu, z zamurowanymi wejściami. W jej głównej sali zachowała się galeria dla kobiet, wsparta na żeliwnych, korynckich kolumnach. We wschodniej ścianie przetrwały pozostałości malowideł, znajdujących się wokół Aron ha-kodesz, czyli szafy ołtarzowej, służącej do przechowywania rodału – ozdobnej drewnianej skrzynki na zwoje Tory oraz obramowanie zamurowanych dziś drzwi zewnętrznych.
Fot. Paweł Pisarski
