Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej (wydelegowano członków zarządu Bożenę Gajewską i Barbarę Łuczak) skorzystało z zaproszenia, jakie otrzymało, by wziąć udział w Kongresie Kultury organizowanym w Radomsku w dniach 12-14 września 2013 roku.
Było to twórcze spotkanie ludzi, dla których kultura jest czymś bliskim i ważnym, animatorów, nauczycieli, przedstawicieli instytucji i stowarzyszeń kulturalnych, samorządowców, organizatorów życia kulturalnego, dziennikarzy gotowych do dyskusji nad rozwojem kultury w mieście i regionie.
Wobec coraz bardziej zmieniającej się rzeczywistości, wirtualizacji wielu sfer życia, dyskutowaliśmy nad najistotniejszymi sprawami dla kultury, w tym, stąd czerpać wiedzę o potrzebach kulturalnych mieszkańców, aby jak najlepiej wykorzystać istniejący potencjał ludzi i miejsc. Próbowaliśmy spojrzeć na całokształt rozwoju kultury w regionie, ale przede wszystkim zastanawialiśmy się nad wyzwaniami i szansami stojącymi przed instytucjami i organizacjami pozarządowymi w gminach oraz średnich i małych miastach – takich jak Kutno.
Kongres otworzył wraz z Wojewodą Łódzkim panią Jolantą Chełmińską Sławomir Przybyłowicz. Dyrektor Narodowego Centrum Kultury Krzysztof Dudek stwierdził, iż „tak kreatywnego otwarcia jeszcze nie widział, choć uczestniczy w wielu kongresach”.
Wykład inauguracyjny, mimo kłopotów ze zdrowiem wygłosiła prof. Joanna Kurczewska. Jego tematem była kultura lokalna i budowanie tożsamości. Pani profesor szczególnie podkreślała zmiany, jakim Polska podlegała w minionych latach. „Kongres Kultury odbywa się w momencie, w którym jedna z ważniejszych debat w naukach społecznych i humanistycznych dotyczy różnorodności i regionalizmów. Skończyła się wizja jednej Polski unikalnej, dla której szukamy jednej formy wyrazu kulturowego. Nie pytamy jaka powinna być ta jedna Polska, a jakie formy wyrazu znalazła w swojej różnorodności” – stwierdziła. Słowami „lokalność jest fantastycznym problemem dla tych, którzy chcą zmieniać kulturę” zakończyła swoje wystąpienie.
Wśród wielu paneli, wystąpień i dyskusji najbardziej utkwiło mi w pamięci wystąpienie prof. Marka Janiaka, który podczas panelu „Kultura w przestrzeni” wypowiedział jakże ważne dla nas, regionalistów, słowa. Stwierdził bowiem, że tożsamość mieszkańców to świadomość i spójność grupy mieszkańców z miastem. Na tej podstawie dopiero każda osoba buduje swoją indywidualną tożsamość. Osoba, która nie kocha swojego miasta, posiada kulawą własną tożsamość. Jego zdaniem, przyczyną chaosu i nieładu w przestrzeni kultury jest odejście od tradycji, obyczaju w danym mieście. To mieszkańcy powinni zdefiniować od nowa miejsca w swoim mieście.
Drugiego dnia kongresu podczas warsztatów zatytułowanych “Jakiej kultury potrzebują małe i średnie miasta?” próbowaliśmy znaleźć odpowiedź na to trudne pytanie. Obrady kongresu zakończyły spotkaniem podsumowującym, podczas którego podpisano List otwarty uczestników Kongresu Kultury w Radomsku do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
To był już drugi kongres kultury organizowany w województwie łódzkim (poprzedni odbył się w roku 2011 w Łodzi), w którym brałam udział jako przedstawiciel Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej. Obrady kongresu to nie tylko oficjalne wykłady, panele, warsztaty; to także spotkania z osobami działającymi w sferze kultury z całego regionu łódzkiego (jak się okazało, nie tylko – wiele osób z południa Polski uczestniczyło w obradach). Dla mnie była to też możliwość rozmowy z interesującymi ludźmi i wymiany doświadczeń.
Bożena Gajewska
