Kutno i region kutnowski już od XV wieku stał się miejscem do życia Żydów, którzy się tu osiedlali. Przez 500 lat mieszkańcy Kutna: wyznania mojżeszowego i chrześcijanie tworzyli wspólnie historię naszej „Małej Ojczyzny”. Pierwszy dokument rejestrujący obecność Żydów w Kutnie pochodzi z 1513 r. Jest to pismo Zygmunta Starego wymieniające kupców żydowskich Salomona, Lewka i Moszka; w zasadzie „list żelazny”, w którym król zapewnia im roczną prolongatę na spłatę długu. Wymienione jest w niej także osiedle żydowskie – osada o nazwie Żydowo. Identyfikuje się ją ze znajdującym się obecnie we wschodniej części miasta – Józefowem. W 1800 r. w Kutnie żyło 1376 Żydów – co stanowiło 70,2% wszystkich mieszkańców. Na wiek XIX przypada okres burzliwego rozwoju społeczności kutnowskich Żydów. W ciągu tego stulecia liczebność Żydów w Kutnie uległa zwielokrotnieniu – w 1908 r. jest 8978 żydowskich mieszkańców miasta. Na przełomie XVIII i XIX w. Kutno było ważnym ośrodkiem studiowania Tory. W kutnowskich jesziwach studiowały takie znakomitości, jak Nachum Sokołow i Szalom Asz.
W 1802 r. Jan Zygmunt Ringsleben założył w Kutnie pierwszą aptekę. W mieście funkcjonowali także Hermann Geist – księgarz i Alfred Rotapfel – fotograf. Niewątpliwie potentatem przemysłowym na dużą skalę był właściciel składu drewna Izaak Holcman. W południowej pierzei Starego Rynku mieszkali Nosalowie – rytualni rzezacy. Powstała fabryka tabaki, należąca do Salomona Leyzera Brulla i Dawida Prina. Wkrótce także powstały młyny wodne i parowe E. Szyszlera, A. Moszkowicza, A. Rubinszlichta. Na przełomie XIX i XX w. w mieście funkcjonowały m. in. mydlarnia Izraela Przedeckiego, domy bankowe Jakowa Bromberga i Władysława Hirszberga, dom handlowy Jakóba Opatowskiego, manufaktury Josefa Raabe, księgarnia i drukarnia Hermana Geista, młyn Dawida Kalmana i wiele innych.
Kutno przed II wojną światową liczyło 26 tysięcy mieszkańców, z czego około 8 tysięcy stanowiła ludność żydowska. Tak, jak chrześcijanie, społeczność żydowska pod względem zamożności była bardzo zróżnicowana. Obok fabrykantów, przedsiębiorców, kamieniczników nie brakowało biedoty. Ludność żydowska w swej większości składała się ze stanu kupieckiego i to przeważnie drobne kupiectwo – dalej duży odłam stanowiło drobne rzemiosło, przeważnie stolarze, krawcy i szewcy. Było kilkunastu młynarzy, pracujących w młynach dzierżawionych. W latach 30. XX wieku funkcjonowały: fabryka cykorii Abrama Kibla (przekształcona po wojnie w zakłady farmaceutyczne „Polfa” przy ul. Sienkiewicza) oraz fabryka Fiszera Gidalewicza przy obecnej ul. Kochanowskiego. Działały olejarnie Jareckiego i Moszkowicza, a także browar Natana Weinstaina i Turbowicza przy ul. Mickiewicza. Lodownia Weinsteina znajdowała się w dzisiejszym Parku im. Romualda Traugutta. Powoli rozwijał się nowoczesny przemysł. Do większych zakładów tego okresu należała m.in. „Rektyfikacja” Maurycego i Władysława Rotsztajnów, który po rozbudowie w latach trzydziestych produkowała także poszukiwane produkty chemiczne, działając pod nazwą „Zakłady Chemiczne Kutno”.
Do znanych przemysłowców kutnowskich okresu międzywojennego należeli: Jakub Goldstein – właściciel składu drewna; Chana Erdberg, do której należało wiele nieruchomości w mieście; Szymon Geist – właściciel drukarni i sklepu; Symcha Żelechowski – właściciel młyna; Icek Dolman – właściciel wytwórni budowy gotowych elementów drewnianych; W. Hirszberg – bankier oraz Windheim Blumenson – właściciel hotelu. Była też plantacja róż o światowej sławie prowadzona przez braci Arona i Kastriela Eizyk.
Gmina Żydowska utrzymywała dwa chedery, szkołę powszechną i gimnazjum, dom sierot, przytułek noclegowy i bibliotekę. Biblioteka rozwijała się tak dobrze, że gdy radni kutnowscy nie potrafili zabezpieczyć funduszy na zorganizowanie biblioteki miejskiej, Żydzi zapraszali do swej zasobnej biblioteki, w której oprócz książek w języku hebrajskim, było wiele książek w języku polskim. Gmina Żydowska utrzymywała też domy modlitwy, bożnicę, łaźnię i cmentarz. Dużym poważaniem cieszył się kutnowski Rabin Izaak Trunk, który był zaangażowany w sprawy polskie, w święta narodowe w bożnicy odprawiane były nabożeństwa za Polskę.
Dziś po kutnowskich Żydach pozostały tylko ślady.
Warto wybrać się na spacer śladami społeczności żydowskiej w Kutnie. Nie ma ich dużo, ale tym bardziej przemawiają one do naszej wyobraźni…
1) kamień pamiątkowy w miejscu zburzonej Synagogi w Kutnie, ul. Senatorska (Brombergerstrasse), obecnie Norberta Barlickiego
Trud wzniesienia synagogi w Kutnie społeczność żydowska podjęła w XVIII wieku. Budowa trwała ok. 30 lat. Synagoga powstała na planie prostokąta w stylu barokowym i miała dziewięciopolowe sklepienie sali głównej z monumentalną położoną centralnie bimą. Po stronie północnej i południowej do synagogi były dobudowane drewniane – znacznie niższe od budynku – przybudówki, w których znajdowały się babińce. Do wybuchu Drugiej Wojny Światowej synagoga przetrwała w niemal nienaruszonym stanie. Zniszczyli ją Niemcy w 1942 roku, w trakcie likwidacji miejscowej społeczności żydowskiej. Obecnie miejsce po obiekcie jest zabudowane. Na rogu ulicy ustawiono pamiątkowy głaz z tablicą, która ma przypominać o niemieckiej zbrodni na żydowskiej ludności Kutna i o istnieniu synagogi.
2) Dom Rabina Trunka, ul.Wojska Polskiego (od strony Barlickiego)
Najsłynniejszym rabinem Kutna był Izrael Joszua Trunk, znany też pod nazwiskiem Star Szyja Trunk. W 1861 r. opuścił on Pułtusk, gdzie został oskarżony o niegospodarność i zaniedbywanie swych obowiązków religijnych. Następnie ponad trzydzieści lat spędził w Kutnie. Był autorem licznych responsów rabinicznych, znał na pamięć Biblię i Talmud. Kamienica została wybudowana około 1821r. przez Michała Szlama Nelken i jego żonę Mirlę dla swojego syna Jakuba. Nelkenowie była to żydowska rodzina kupców i właścicieli nieruchomości w Kutnie. Obiekt to dwupiętrowy budynek, mieszczący się przy ulicy Wojska Polskiego. Obecnie należący do Zarządu Nieruchomości Miejskich w Kutnie, który gospodaruje budynkiem.
3) Szkoła żydowska w Kutnie, Poststrasse, obecnie ul. Tadeusza Kościuszki 10
W Kutnie znajdowało się kilka chederów. Jednym z nich była szkoła żydowska na ul. T. Kościuszki. Została ona założona w 1916 roku, w czasie trwania Pierwszej Wojny Światowej. Oficjalna nazwa tej placówki edukacyjnej to Szkoła Powszechna nr 3 dla uczniów-Żydów. Wcześniej prawdopodobnie znajdowała się tam pensja dla bogatych dziewcząt, którą prowadziła Helena Iberalowa. Szkoła nazywana była potocznie „szabasówką”.
4) Rynek w Kutnie, Adolf Hitler Platz, obecnie Plac im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
Żydzi w Kutnie zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem. Czynnikiem korzystnie wpływającym na rozwój miejscowej gospodarki było połączenie kolejowe Kutna z Bydgoszczą i Warszawą, a z czasem także Płockiem i Łodzią. W okresie międzywojennym Żydzi mieli znaczący udział w handlu: 66% ogółu działających przedsiębiorstw w przemyśle i bankowości w mieście należało do Żydów. Byli także właścicielami 20% nieruchomości istniejących w mieście. Część domów żydowskich znajdowała się w samym rynku w Kutnie. Najczęściej dolna część budynku opatrzona była dużymi witrynami sklepowymi lub warsztatowymi, natomiast w górnej części znajdowały się mieszkania prywatne.
5) Cmentarz żydowski w Kutnie, Karlstrasse, ul. Jana Tarnowskiego
Cmentarz żydowski w Kutnie jest położony na rozległym wzniesieniu, pomiędzy ulicami: Jana Sobieskiego, Zdrojową i Jana Tarnowskiego. Dojście do cmentarza jest możliwe od strony ul. Spokojnej. Nekropolia została założona w 1793 roku. Trudno obecnie odtworzyć liczbę nagrobków i wygląd kirkutu. W okresie dwudziestolecia międzywojennego wśród nagrobków wyróżniał się ohel rabina Trunka. Do jego grobu pielgrzymowali pobożni Żydzi. Podczas Drugiej Wojny Światowej Niemcy zniszczyli cmentarz. Nagrobki wykorzystano do utwardzenia chodników, placów i podwórek domów zajętych przez Niemców. Okupanci planowali wybudowanie na nekropolii pomnika Zwycięstwa III Rzeszy. Cmentarz jest miejscem spoczynku Żydów zmarłych lub zamordowanych w kutnowskim getcie oraz miejscem egzekucji miejscowej ludności żydowskiej. Po wojnie ocaleni kutnowscy Żydzi pogrzebali na cmentarzu prochy bliskich przywiezione z niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. Odsłonięto wtedy pomnik ofiar Zagłady. Była to stylizowana na macewę płyta z gwiazdą Dawida w zwieńczeniu i napisem w językach hebrajskim i polskim. Niestety pomnik ten został zniszczony. W latach 80. XX wieku kutnowscy społecznicy z TPZK odzyskali część macew, które obecnie znajdują się w Muzeum Regionalnym w Kutnie. TPZK w latach 90-tych ubiegłego wieku podjęło się podjęło się opieki nad cmentarzem żydowskim w Kutnie.
6) Pałac Izaaka Holcmana, ul. Mickiewicza 2
W źródłach nie udało się odnaleźć dokładnych informacji wybudowania pałacu Izaaka Holcmana w Kutnie. Był to bardzo zamożny członek społeczności żydowskiej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Znacznego majątku dorobił się w przemyśle drzewnym. W Kutnie, oprócz willi, miał skład drewna, którego zabudowania znajdowały się w pobliżu pałacu. Budynek posiada dwuspadowy dach z wyodrębnioną środkową częścią i został zbudowany na planie prostokąta, parterowy z oficynami z tyłu. Część frontowa dwutraktowa, z fasadą czteroosiową, w której wejście zlokalizowano na pierwszej osi. Fasada rozczłonkowana parami pilastrów w stylu jońskim, dźwigającymi gzyms koronujący. Nad wejściem znajdował się tympanon. W pałacu znajduje się przychodnia zdrowia. Budynek przeszedł generalny remonty.
7) Dom rodziny Aszów ul.Sienkiewicza 24
Murowana kamienica czynszowa o eklektycznej fasadzie, wzniesiona w II połowie XIX w. i na początku XX wieku. Architekt nieznany. Budynek znajduje się na ulicy Sienkiewicza 24, tuż nad rzeką Ochnią. Nieopodal Urząd Miasta oraz Plac Marsz. J. Piłsudskiego.
Dom, w którym mieszkała liczna rodzina Aszów. Mojsze Gombiner Asz oraz Malka Widowska wraz z dziećmi. Obecnie obiekt jest własnością prywatną. Na parterze znajdują się lokale handlowe, wyższe kondygnacje przeznaczone na mieszkania.
8) Gimnazjum w Kutnie, ul. Kolejowa (Eisenbahnstrasse), obecnie ul. 3 maja 34
Na przełomie XVIII i XIX wieku Kutno było ważnym ośrodkiem studiowania Tory. W tym samym czasie do Kutna dotarł oświeceniowy ruch Haskali, poddający w wątpliwość nauki wynikłe z rabinicznej interpretacji Pięcioksięgu i namawiający do integracji z nieżydowską częścią społeczności. W kutnowskich jesziwach studiowały takie znakomitości, jak Nachum Sokołow (1859–1936) i Szalom Asz (1880–1957). Ten ostatni był zresztą rodowitym kutnowianinem, wspominającym rodzinne miasto w licznych tekstach literackich. Jedną z placówek edukacyjnych, gdzie uczęszczały dzieci żydowskie było gimnazjum na ul. 3 maja 34. W bibliotece gimnazjum znajdowało się 550 tomów książek. Obecnie jest to budynek zamieniony na mieszkania prywatne.
9) Cukrownia Konstancja w Kutnie, Getto w czasie okupacji, ul. Adama Mickiewicza 100
W 1865 roku w Kutnie na terenach podmiejskich (ok. 1,3 km na zachód od miasta) została założona cukrownia nazwana „Konstancja”. Założycielem jej był znany przemysłowiec i finansista Leon Epstein. Była to duża i dobrze pod względem technicznym wyposażona cukrownia. Po pewnym czasie stała się własnością „Towarzystwa Akcyjnego Fabryki Cukru i Rafinerii”, przy czym nadal poważny pakiet akcji posiadała rodzina Epsteinów, która odgrywała bardzo dużą rolę w zarządzie tego towarzystwa. Była to jedna z największych cukrowni w powiecie kutnowskim. Przypuszczalnie kryzys gospodarczy pod koniec lat dwudziestych doprowadził do jej zamknięcia. W okresie Drugiej Wojny Światowej na terenie dawnej cukrowni zlokalizowany był przez pewien czas obóz dla ludności żydowskiej. Później mieściły się tam magazyny zbożowe. Obecnie z dawnej cukrowni zachowały się 4 murowane budynki mieszkalne oraz 4 budynki produkcyjne, murowane, kryte papą. Nieruchomość do 2020 roku była własnością Kutnowskich Zakładów Drobiarskich „Exdrob” S.A. Potem wystawiono ją na sprzedaż.
Niemcy utworzyli w Kutnie getto 15 czerwca 1940 roku, umiejscawiając je na terenie dawnej cukrowni Konstancja, przy ul. Adama Mickiewicza. Jego teren ogrodzono drutem kolczastym. Tego samego dnia przeprowadzono brutalną akcję przesiedlania 8 tys. Żydów do getta, w którym znajdowała się wówczas fabryka i stało pięć budynków mieszkalnych. Warunki sanitarne i mieszkalne, jakie panowały w kutnowskim getcie, były tragiczne. Na tak dużą liczbę osób przypadały tylko trzy toalety i jedno ujęcie wody. Niewystarczające były również przydziały żywności, a w okresie zimy mieszkańcy getta pozbawieni zostali opału. Z powodu ciężkich warunków higienicznych i żywnościowych wśród zgromadzonych w getcie szerzyła się czerwonka (w szczytowym momencie dziennie umierało 10 osób). Z kolei w styczniu 1941 roku w kutnowskim getcie wybuchła epidemia tyfusu. Władzę na terenie getta w imieniu okupanta niemieckiego sprawowała Rada Żydowska – Judenrat. Na jej czele stali: Bernard Holcman, Sender Falz, Opoczyński. W powszechnej opinii Rada ta uchodziła za wyjątkowo skorumpowaną. Likwidację getta w Kutnie rozpoczęto 19 marca 1942 roku. Najpierw, jeszcze na terenie getta, zamordowano starszyznę żydowską, następnie dokonywano alfabetycznej selekcji pozostałych przy życiu mieszkańców getta. Do transportów wybierano po 300, 400 osób, które przewożono ciężarówkami lub pociągami towarowymi z Kutna na stację kolejową w Kole. Z Koła wszystkich Żydów wywożono do Chełmna nad Nerem, gdzie zostali zamordowani w obozie zagłady. Tragiczne losy Żydów kutnowskich upamiętnia tablica umieszczona w 1993 roku przez TPZK na murze getta.
10) Areszt policji bezpieczeństwa w Kutnie, ul. Staszica 14
Podczas II Wojny Światowej w budynku przy ul. Staszica 14 w Kutnie znajdował się areszt niemieckiej Policji Bezpieczeństwa. W źródłach nie odnaleziono informacji o okolicznościach powstania obiektu, ani do kogo należał przed zajęciem go przez Niemców. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był to piętrowy budynek z tympanonem w centralnej, wysuniętej części budynku. Pod kwadratowym balkonem mieściła się przeszklona weranda. W kutnowskim areszcie przetrzymywano zarówno Żydów jak i nie-Żydów. Aresztantów wywożono do niemieckich obozów koncentracyjnych oraz obozów pracy przymusowej.
11) Obóz przejściowy w Kutnie, Industriestrasse, obecnie ul. Przemysłowa 7
Od kwietnia 1940 roku na terenie magazynów przy ul. Przemysłowej 7 w Kutnie Niemcy utworzyli obóz przejściowy. Przebywali w nim Polacy oraz osoby pochodzenia żydowskiego. Był to obóz przeznaczony dla przesiedleńców. Niemcy bowiem zajmując Kutno i okolice zamierzali oczyścić je z ludności polskiej i żydowskiej. Dlatego też już od przełomu 1939 roku i 1940 roku w Kutnie trwały wysiedlenia. Los przesiedleńców spotkał również część mieszkańców okolic miasta. Na terenie obozu znajdował się 1 budynek murowany i 2 drewniane baraki, nie było tam, podobnie jak w getcie, żadnych urządzeń sanitarnych. Tymczasowo w obozie mieszkało ok. 500 osób. Kutnowski obóz został zlikwidowany jesienią 1944 r. Budynek przetrwał Drugą Wojnę Światową. Po zakończeniu działań wojennych był użytkowany. Ostatnim użytkownikiem był “Herbapol”. Od kilku lat wystawiony na sprzedaż. W 2020 roku nowy właściciel rozpoczął burzenie części budynków.
12) Słodownia w Kutnie, Industriestrasse, obecnie ul. Przemysłowa 8
Budynek słodowni w Kutnie został wybudowany w 1912 roku, jeszcze przed I wojną światową. Nie zainstalowano w niej jednak urządzeń produkcyjnych i obiekt był niewykorzystany. Dopiero na krótko przed wybuchem wielkiego kryzysu uruchomiono produkcję. Właścicielem oficjalnym słodowni od 1930 roku były „Kutnowskie Zakłady Przetworów Zbożowych – Spółka Akcyjna”. Głównymi akcjonariuszami byli znani przemysłowcy i finansiści Edward Szereszewski i Marian Szpilfogel. Obiekt słodowni składał się z dwóch budynków. W jednym mieściła się słodownia i magazyn. W drugim znajdowały się maszyny czyszczące i suszarnia. Obydwa budynki są murowane i kryte papą. Budynek przetrwał Drugą Wojnę Światową. Po zakończeniu działań wojennych dobudowano magazyny na słód. Wówczas obiekt stał się własnością państwową. Później budynek był kilkakrotnie dzierżawiony, od 2015 wystawiony na sprzedaż.
13) Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna, ul. Wojska Polskiego 5
W Kutnie cyklicznie odbywa się wydarzenie związane z społecznością żydowską zamieszkującą miasto przed wojną. Festiwal im. Szaloma Asza nie odnosi się tylko do znanego żydowskiego pisarza pochodzącego z Kutna. Jest to kilka dni, w czasie których uczestnicy mają okazję zapoznać się z historią i kulturą kutnowskich Żydów. Najczęściej przy okazji odbywającego się Festiwalu Miejska Biblioteka Publiczna w Kutnie organizuje Ogólnopolski Konkurs Literacki im. Szaloma Asza. Za każdym razem konkurs cieszy się dużym zainteresowaniem a jury składające się z znawców i specjalistów kultury żydowskiej ocenia prace i wyłania najlepszych autorów. Każda edycja konkursu odbywa się pod innym hasłem lub mottem, zawsze jednak dotyczy społeczności żydowskiej w Kutnie. W ramach festiwalu organizowane są wystawy, konferencje naukowe, spektakle, koncerty, panele dyskusyjne.. Biblioteka wydała drukiem Dramaty Szaloma Asza.
14) Muzeum Regionalne w Kutnie, Plac Marszałka J. Piłsudskiego 20
Przebywając w Kutnie warto odwiedzić Muzeum Regionalne, które mieści się w ratuszu, w centrum miasta. Znajdują się tam eksponaty związane z międzywojenną społecznością żydowską Kutna, a także pamiątki po tragicznych losach, jakie stały się udziałem Żydów w czasie Zagłady. Wśród najważniejszych przedmiotów eksponowanych w muzealnych murach znajdują się: fragmenty Tory, lampy chanukowe, besaminki wieżyczkowe, menora, puchar przechodni Towarzystwa Gimnastycznego i Sportowego „Makabi” oraz stempel z gwiazdą Dawida. Wśród zdjęć do najciekawszych należą te przedstawiające życie kutnowskich Żydów, uczennice żydowskie uczące się na pensji B. Jelskiej, getto kutnowskie. W Muzeum podziwiać można również zbiory malarskie, m.in. portret cadyka z Góry Kalwarii autorstwa H. Weismanna, kilka nieśmiertelników żydowskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku, kilkanaście sztuk metalowych przedmiotów rzemiosła artystycznego.
15) Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, ul. Narutowicza 20
By pielęgnować pamięć o Żydach – mieszkańcach naszego miasta i przypominać o tym pozostałym mieszkańcom Kutna, w roku 1992 Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej umieściło pamiątkowy kamień w miejscu, gdzie przed wojną stała synagoga (zniszczona w 1941 przez Niemców).
W 1993 roku na murze byłej cukrowni Konstancja TPZK zamieściło tablicę pamiątkową przypominającą o zagładzie kutnowskich Żydów, na której widnieje napis: „Tu na terenie byłej cukrowni Konstancja Niemcy urządzili Getto dla ludności żydowskiej z Kutna i okolic. Po jego likwidacji w 1942 roku pozostałych przy życiu Żydów zgładzono w obozie Chełmno nad Nerem. Cześć ich pamięci. Społeczeństwo miasta Kutna. Kwiecień 1993r.”
W 1993 roku na cmentarzu żydowskim w Kutnie postawiono pomnik poświęcony pamięci Żydów z Kutna, który istnieje do dziś. Umieszczono na nim napisy w języku polskim i hebrajskim o treści: “Jest to miejsce spoczynku Żydów kutnowskich, osiadłych w mieście od początku XV wieku. Cmentarz zlokalizowany na pagórku powstał w 1793 roku. Żydzi byli tu chowani do marca 1943 roku. Prosimy o zachowanie powagi”. TPZK opiekuje się cmentarzem żydowskim w Kutnie, organizuje sprzątanie terenu cmentarza wraz młodzieżą szkolną, postawiło przed terenem cmentarza tablice edukacyjne o historii cmentarza.
W wydawanym przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej od 22 lat roczniku „Kutnowskie Zeszyty Regionalne” zamieszczane są artykuły na temat historii i miejsc związanych z kutnowskimi Żydami (powstało kilkanaście artykułów na przestrzeni lat). W kwietniu 2016 roku TPZK wydało drukiem publikację „Zarys historii Żydów Ziemi Kutnowskiej”. Publikacja była dofinansowana przez Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce i Prezydenta Miasta Kutno. W 2018 roku TPZK wydało drukiem II uzupełnione i poprawione wydanie publikacji „Zarys historii Żydów Ziemi Kutnowskiej”.
Od 2005 roku TPZK organizuje Dzień Pamięci o kutnowskich Żydach. Prowadzi też corocznie projekt pn. Na krawędzi pamięci… rzecz o kutnowskich Żydach, w ramach którego organizuje spacery po Kutnie śladami kutnowskich Żydów, wyjazdy edukacyjne do Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, do Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, wystawy związane z życiem, kulturą, obyczajami i religią Żydów polskich, wykłady, prelekcje, warsztaty i koncerty, a także opracowuje i wydaje ulotki edukacyjne o historii kutnowskich Żydów.
Wykorzystano informacje opracowane przez dr Katarzynę Jedynak z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Warto zajrzeć na strony:
http://jewish.kutno.free.fr/index.html
https://sztetl.org.pl/en/towns/k/493-kutno
