Stefan Talikowski (1898 – 1980)
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej w latach 1972-1980.
Urodził się 21 kwietnia 1898 roku w Warszawie, w rodzinie polskich Tatarów, szlacheckiego rodu Talikowiczów – Talikowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Odessie i zdaniu egzaminu maturalnego, ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W 1928 roku otworzył własną kancelarię adwokacką w Warszawie.
W okresie międzywojennym Stefan Talikowski wielokrotnie bywał w Kutnie u swojego brata lekarza, znanego działacza Narodowej Demokracji i Radnego Rady Miasta Kutno.
W czasie II wojny światowej przebywał w Warszawie, był uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Po 1945 roku zamieszkał w Kutnie wraz z siostrą, która prowadziła mu dom w willi przy ulicy Bema. Podjął pracę w Zespole Adwokackim, którym kierował od lat pięćdziesiątych XX wieku.
Zgromadził cenną kolekcję zabytkowych dzieł sztuki, przejętą po jego śmierci przez spadkobierców. Angażował się w liczne prace społeczne na rzecz miasta. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku zasiadał w Radzie Miasta Kutno jako jej wiceprzewodniczący. Był prezesem Zarządu Powiatowego Polskiego Czerwonego Krzyża, wiceprzewodniczącym Powiatowego Komitetu FJN, członkiem Towarzystwa imienia Fryderyka Chopina – Zarząd w Kutnie.
Aktywnie uczestniczył w różnorodnych działaniach na rzecz rozwoju kultury w mieście. W 1971 roku zainicjował powstanie w Kutnie towarzystwa regionalnego – współorganizował Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej.
Przewodnicząc Towarzystwu przez osiem lat, zapoczątkował działalność popularyzującą dzieje Ziemi Kutnowskiej poprzez odczyty, wystawy i wydawnictwa. Stefan Talikowski jest autorem dwóch książek: Reymont w kręgu rodzinnym, (Łódź 1974), gdzie opisał szczegóły rodzinnego życia i kontaktów przyjacielskich laureata nagrody Nobla. Książka ta doczekała się bardzo pochlebnej recenzji Jarosława Iwaszkiewicza. Stefan Talikowski był spowinowacony z autorem „Chłopów”.
Był także autorem publikacji Ludność cywilna w powstaniu warszawskim, (Warszawa 1974), w której zawarł osobiste wspomnienia z powstania. W 1974 roku opublikował pierwszy folder miasta Kutna.
W 1972 roku został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej.
Jako jeden z pierwszych kutnowskich regionalistów rozpoczął zbieranie dokumentów źródłowych, materiałów i pamiątek historycznych dotyczących dziejów Ziemi Kutnowskiej. Zainicjował akcję opracowania monografii Kutna, nawiązując w tym celu kontakt z Polskim Towarzystwem Historycznym w Łodzi.
Po 1975 roku pracował nad przygotowaniem periodyku „Rocznik Kutnowski”, przewodnika po Ziemi Kutnowskiej, utworzeniem chóru chłopięcego, powołaniem Muzeum Regionalnego. Pod względem organizacyjnym Stefan Talikowski widział Towarzystwo jako: kameralne stowarzyszenie realizujące tylko wybrane zadania regionalistyczne.
Oprócz działalności odczytowej jego życiową pasją było kolekcjonerstwo. Gromadził dzieła sztuki, pamiątki polskiej kultury narodowej oraz publikacje bibliofilskie. Jest zaliczany do najwybitniejszych powojennych kolekcjonerów powiatu kutnowskiego. Zbieranie muzealiów rozpoczął w okresie międzywojennym podczas pracy zawodowej w Warszawie. Zgromadził wówczas cenną kolekcję malarstwa, porcelany, srebra i varsavianów. Niestety, zbiory te uległy rozproszeniu i zniszczeniu w czasie powstania warszawskiego. W ciągu długiego pobytu w Kutnie zgromadził w swoim mieszkaniu cenny zbiór obrazów, grafik i sztychów, porcelany, sreber, mebli, zegarów, rzeźb, wschodnich dywanów i innych drobnych przedmiotów rzemiosła artystycznego oraz pamiątek po Władysławie Reymoncie.
Zbiór ten uzupełniał cenny księgozbiór, liczący około 1500 woluminów, zawierający kilka inkunabułów oraz wartościowe starodruki, w tym kilkadziesiąt tzw. „białych kruków” – bibliofilskich rarytasów o znaczeniu europejskim.
Posiadał w mieszkaniu prywatne muzeum, które udostępniał do zwiedzania, a jego kolekcja została zarejestrowana przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Łodzi.
Po jego śmierci, 16 czerwca 1980 roku, większość zbiorów została rozproszona lub zniszczona. Natomiast komplet mebli bidermaierowskich nabyło Muzeum im. Jerzego Dunin–Borkowskiego w Krośniewicach.
Mecenas Talikowski był jednym z najwybitniejszych współtwórców TPZK, pierwszym kutnowskim regionalistą i cenionym kolekcjonerem. Należał do najwybitniejszych postaci, zasłużonych dla kultury i regionalizmu w Kutnie. Świetny prawnik i działacz społeczny, był znany i ceniony przez mieszkańców Kutna. W uznaniu zasług, w roku 1976, został laureatem plebiscytu „Kutnowianin Roku 1976”.
Henryk Lesiak (1932 – 2018)
Był członkiem założycielem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej i prezesem TPZK w latach 1981-1989. Od 1997 roku był członkiem honorowym TPZK.
Urodził się 11 czerwca 1932 roku w miejscowości Krysiaki pow. Pajęczno.
Absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Radomsku, w 1956 roku ukończył Wydział Filologii Polskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach, potem w latach 1962-64 kurs historii filozofii w Wyższej Szkole Nauk Społecznych w Warszawie, a w latach 1968-69 Studium Radia i Telewizji w Łodzi. Do Kutna przybył w 1956 roku. Pracował tu na różnych stanowiskach pedagogicznych. Do 1975 roku uczył języka polskiego w kutnowskich szkołach średnich: (I Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Dąbrowskiego, Liceum im. Jana Kasprowicza, Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. im. Karola Kurpińskiego). Był dyrektorem Technikum Ekonomicznego i Zasadniczej Szkoły Handlowej w Kutnie (1962-68), prezesem Zarządu Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego w Kutnie (1968-74), podinspektorem Wydziału Oświaty (1974-75).
Jego najaktywniejszy okres pracy zawodowej i aktywności społecznej przypadł na lata 1975-1990. Będąc dyrektorem Miejskiej Biblioteki Publicznej (MBP) im. Stefana Żeromskiego w Kutnie, utworzył kilka filii bibliotecznych w tym mieście (m.in. na ul. Jagiełły, Wilczej, Łąkoszyńskiej, Dąbrowskiego) i nadbudował taras biblioteki powiększając jej powierzchnię. Przyczynił się także do powstania w MBP Sali Audiowizualnej i Pracowni Mikrofilmów. W tym okresie prowadził bardzo szeroką działalność społeczno – kulturalną, zorganizował: Amatorski Klub Filmowy i Dyskusyjny Klub Filmowy, Koło Dramatyczne w I L.O. im. H. Dąbrowskiego, był prezesem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej a także rozpoczął budowę Domu Nauczyciela. W latach 1998 – 2006 był Radnym Rady Miasta Kutno.
Za pracę zawodową i działalność społeczną był wielokrotnie odznaczany i wyróżniany.
W latach 1981-1989, gdy był prezesem TPZK, Towarzystwo odnotowało wiele sukcesów w skali nie tylko lokalnej, ale także ogólnopolskiej.
Podczas jego prezesury, mimo trudnych czasów stanu wojennego, Towarzystwo rozwinęło swoją działalność, zyskując znaczącą pozycję pośród organizacji pozarządowych, zwanych wówczas organizacjami wyższej użyteczności publicznej. Między innymi dzięki akcji bicia medali pamiątkowych zyskało rozgłos na terenie całego kraju. Obdarzony talentem dobrego organizatora, był jednym z pierwszych aktywnych kolekcjonerów kutnowskich, który wybrany został do władz Oddziału Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego w Mławie – Koło w Płocku.
Kiedy w roku 1984 powołano pierwsze Koło PTAiN w Kutnie, został jego sekretarzem.
Był prekursorem, za którym w następnych latach do Koła wstępowali kolejni członkowie TPZK m.in. Andrzej Urbaniak (1985) i Marek Wójkowski (1990), którzy później sprawowali funkcje prezesów zarządu Towarzystwa.
Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w., Henryk Lesiak aktywnie uczestniczył w działalności sekcji medalierskiej TPZK, a w czasie swojej prezesury przyczynił się do wydania wielu edycji medali pamiątkowych.
W czasach pełnienia funkcji prezesa TPZK przez Henryka Lesiaka Towarzystwo wykazywało ogromną aktywność w życiu kulturalnym i społecznym Kutna. Towarzystwo po uzyskaniu siedziby w „Dworku modrzewiowym”, otworzyło galerię i pracownię rzeźby ludowej oraz malarstwa nieprofesjonalnego. Staraniami Henryka Lesiaka przy ul. Kilińskiego otwarto pierwszą w Kutnie galerię i pracownię profesjonalnej malarki Krystyny Brzozowskiej.
Na gmachu tzw. „Nowej Oberży” przy ul. Sienkiewicza 2 została odsłonięta pierwsza tablica pamiątkowa ufundowana przez TPZK, poświęcona pobytowi Rządu Tymczasowego w Kutnie, wybitych zostało 17 medali pamiątkowych. W tym także czasie odrestaurowano zegar na ratuszu kutnowskim, odnowiony został grób małżonków Troczewskich, wydanych zostało 13 numerów tygodnika TPZK „Głos Kutnowski” (nakład 2000 egz.), zebrane zostały rozproszone po ziemi kutnowskiej tablice nagrobne z kutnowskiego cmentarza żydowskiego, a w 1984 roku wydano ważną dla miasta publikację pt. „Kutno. Dzieje miasta”, pośród autorów której byli członkowie TPZK (G. Majewska, S. Pawlak, R. Buzak i H. Lesiak).
Za czasów prezesury Henryka Lesiaka TPZK znalazło się w tzw. „Złotej Dziesiątce” towarzystw regionalistycznych w Polsce.
Bardzo prężnie działały wówczas sekcje zainteresowań: fotograficzna, malarska, rzeźbiarska, historyczna, hafciarska i inne. Organizowanych było wiele wystaw, koncertów i odczytów.
Henryk Lesiak z dużym osobistym zaangażowaniem organizował budowę Domu Nauczyciela i stanął na czele Komitetu Organizacyjnego Muzeum Regionalnego w Kutnie, doprowadzając do jego powołania w 1981 roku.
Był redaktorem naczelnym tygodnika „Głos Kutnowski” (1988 – 1989), organizatorem sesji naukowych, inicjatorem powołania Archiwum Miejskiego.
Henryk Lesiak jest wybitnym popularyzatorem dziejów Ziemi Kutnowskiej. Opublikował kilkadziesiąt artykułów i samodzielnych wydawnictw książkowych: Doktor Antoni Troczewski – lekarz i działacz społeczny, Kutno 1984, Prasa kutnowska w latach 1918-1939, cz. I, Kutno 1986, Kutno w latach 1910 – 1926 na podstawie lokalnej prasy, Kutno 1986,
Kutno na starej fotografii, Kutno 1986, Kronika Wytwórni Pasz w Kutnie, Kutno 1988,
Kutno w latach 1927 – 1939, Kutno 1995, Historia Szkoły – Gimnazjum i Liceum im. H. Dąbrowskiego w Kutnie, Kutno (1998), Działalność ZNP w latach 1905-1995. [w:] Zarys Historii Kutnowskiej Oświaty w l. 1905-1995 (praca zbiorowa), Kutno 1998,
Kutno portret miasta (praca zbiorowa), Kutno 1997, Działalność Związku Nauczycielstwa Polskiego na terenie Kutna (w: Zarys historii kutnowskiej oświaty, Kutno 1998), Posłowie ziemi kutnowskiej, Kutno 2001, Wieś i dwór w Powiecie Kutnowskim, Kutno 2003,
Szpital Kutnowski 1840 – 2005 (praca zbiorowa) Kutno 2005, Szlakiem dworów regionu kutnowskiego, H. Lesiak, Kutno 2007 (Książka ta zdobyła „Zloty Ekslibris” w 2007 r., w Wojewódzkim Konkursie Wydawnictw z 2007 r., organizowanym przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Łodzi).
Dwukrotnie był wyróżniony III miejscem w plebiscycie „ Kutnowianin Roku” w latach 1985 i 1987. Posiada odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Odznakę Zasłużony Działacz Kultury, Medal im. Aleksandra Patkowskiego za zasługi dla idei regionalizmu oraz „Złotą Odznakę Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej”.
Andrzej Urbaniak (1953 – 2008)
Urodził się 15 marca 1953 roku w Kutnie. W 1974 roku ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Kutnie, następnie studia w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego (1974-1978) oraz Podyplomowe Studium Muzealnicze przy Uniwersytecie Warszawskim (2000-2002).
Historyk, muzealnik, regionalista – jeden z najaktywniejszych animatorów ruchu regionalnego na terenie powiatu kutnowskiego. Jako historyka cechowała go szczególna „zachłanność” na wiedzę o Kutnie i regionie kutnowskim. Przynależność do organizacji regionalistycznej, jaką jest Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, a także praca w muzeach na terenie powiatu kutnowskiego ( Muzeum Zamek w Oporowie, Muzeum Regionalne w Kutnie, Muzeum im. Jerzego Dunin – Borkowskiego w Krośniewicach), dały mu dobre podstawy do działalności regionalistycznej. Sprzyjały temu również takie pola jego aktywności jak uczestnictwo w urządzaniu ważnych wystaw regionalistycznych (12 wystaw czasowych i ekspozycji stałych), piastowanie wielu funkcji społecznych, duża aktywność twórcza, publicystyczna (ponad 100 opracowań i artykułów).
Był jednym z najbardziej zaangażowanych członków grupy inicjatywnej, organizującej Muzeum Regionalne w Kutnie i pierwszym jego pracownikiem merytorycznym. Jako dyrektor doprowadził do remontu wnętrz kutnowskiego ratusza, stworzył pierwszą stałą ekspozycję „Wnętrza eklektyczne”. Był inicjatorem rozbudowy Muzeum Bitwy nad Bzurą w Kutnie. W muzeum krośniewickim rozwinął ruch kolekcjonerski. Był autorem publikacji muzealnych: Informator Muzeum Bitwy nad Bzurą w Kutnie (1987), Dowódcy polskiego września (1989), Muzeum im. Jerzego Dunin – Borkowskiego w Krośniewicach. Informator (2004).
Prowadził prace badawcze o tematyce historycznej i wojskowej oraz związane z zabytkami i problematyką regionalizmu. Publikował w prasie ogólnopolskiej i regionalnej:
„Głos Kutnowski”, „Nowy Tygodnik Płocki” „Informator Samorządu Miejskiego”, „Ziemia Kutnowska”, „Informator Krajowego Ośrodka Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury”, „Życie Kutna”, „Gazeta Miejska. Kutnowskie Pismo Samorządowe”, „Powiatowe Życie Kutna”. Napisał także takie opracowania: Cukrownia „Ostrowy” S.A. w latach 1847 – 1997 (Kutno 1997), Kutnowskie Zakłady Drobiarskie EXDROB S.A. w latach 1948 – 1998 (Kutno 1998), Zakładowa Ochotnicza Straż Pożarna przy Cukrowni „Ostrowy „ S.A. w latach 1908 – 1998, (Kutno 1998), Najstarsze metryki kościelne parafii Oporów jako źródło do dziejów Oporowa i okolic, [w:] Oporów. Stan badań (Oporów 2000), (współpraca Urszula Kowalska) .
W 1997 roku powołał do życia rocznik „Kutnowskie Zeszyty Regionalne” (KZR), które jako cykliczne wydawnictwo, popularyzuje dzieje Kutna i regionu kutnowskiego. Stał na czele zespołu redakcyjnego „…Zeszytów…”. Stworzone przez niego KZR mają duże znaczenie w upowszechnianiu wiedzy o Kutnie i regionie. Fakt realizacji tego wydawnictwa stworzył możliwość uaktywnienia się lokalnych ludzi pióra na rzecz regionu, zaangażowania naukowców do zajęcia się tematyką regionu kutnowskiego, co przyczyniło się do zwiększenia liczby pozycji naukowych o Kutnie i okolicach, Spopularyzowało ono, wzbogaciło i rozpowszechniło wiedzę o Kutnie i regionie nie tylko w skali lokalnej ale także krajowej i międzynarodowej. Ułatwiło mieszkańcom Ziemi Kutnowskiej dostęp do wiedzy historycznej i faktograficznej o regionie. W „…Zeszytach…” Andrzej Urbaniak zamieścił osiemnaście różnorodnych publikacji o regionie i jego wybitnych przedstawicielach. „Kutnowskie Zeszyty Regionalne” uzyskały znaczącą pozycję pośród wydawnictw regionalistycznych. Co roku bezpłatnie rozprowadzane są do wszystkich bibliotek publicznych i szkolnych na terenie powiatu kutnowskiego oraz do wszystkich bibliotek uniwersyteckich w Polsce.
Wielką zaletą Andrzeja Urbaniaka było to, że potrafił namówić do współpracy uznane autorytety naukowe. Pośród autorów publikacji zamieszczanych w „…Zeszytach…” znaleźli się pracownicy naukowi Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zapoczątkowana przez Andrzeja Urbaniaka inicjatywa powołania cyklicznego wydawnictwa promieniowała skutecznie na zewnątrz regionu, na Łowicz, Zgierz, Gostynin, Gąbin, gdzie uruchomiono własne regionalne wydawnictwa.
W 2005 roku, z inicjatywy Andrzeja Urbaniaka zarząd TPZK wystąpił z pismem do Prezydenta Miasta Kutno, aby władze miasta rozpoczęły przygotowania do wydania nowej edycji monografii Kutna, co w 2012 roku okazało się jedną z najpoważniejszych inicjatyw wydawniczych Kutna.
Jako prezes Towarzystwa Andrzej Urbaniak był dobrym organizatorem i pracowitym działaczem. Za jego prezesury Towarzystwo dokonało wielu ważnych przedsięwzięć, których inicjatorem a także współwykonawcą był Andrzej Urbaniak. Pośród nich można wymienić (poza KZR), ufundowanie kolejnych tablic pamiątkowych sławnych kutnowian, organizację sesji naukowych, restaurację grobów na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie (coroczne kwesty), wybicie kolejnych medali pamiątkowych, kontynuację obchodów rocznic związanych z osobą doktora Antoniego Toczewskiego, rajdy piesze i rowerowe, konkursy i odczyty dla młodzieży, wystawy, Kutnowskie Spotkania Kolekcjonerskie, tradycyjne „Koncerty Noworoczne”. Wielkim sukcesem pracy TPZK było uruchomienie działalności Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Kutnie, czego inspiratorami byli Andrzej Urbaniak i Maria Spera (członek TPZK).Andrzej Urbaniak zajmował znacząca pozycję w wojewódzkim i krajowym ruchu regionalnym. W latach 1990-2006 był członkiem Prezydium Rady Krajowej Stowarzyszeń Regionalnych RP, przez dwie kadencje był przewodniczącym Komisji Stypendialnej przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wiceprzewodniczącym Stowarzyszeń Kulturalnych Województwa Łódzkiego. Należał do wielu stowarzyszeń, związków i towarzystw. Zasiadał w wielu radach i komisjach organizacji i instytucji szczebla regionalnego, wojewódzkiego i krajowego. Jego działalność społeczna w dziedzinie kultury, muzealnictwa i regionalizmu została uhonorowana 11 odznaczeniami, odznakami i medalami. Był członkiem honorowym Stowarzyszenia Kolekcjonerów Pontyfikatu Jana Pawła II. W roku 2007 wybrano go „Kutnianinem Roku”.
Andrzej Urbaniak zmarł 23 lutego 2008 roku. Na uroczystości pogrzebowej rzesze mieszkańców Kutna i regionu pożegnały człowieka, który przyczynił się wielce do popularyzacji wiedzy o Kutnie i regionie kutnowskim.
Marek Wójkowski (1955 – 2017)
Urodził się w 1955 roku w Sójkach k. Kutna. Był jednym z najbardziej znanych działaczy Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, należał do grona wybitnych animatorów kultury tego regionu oraz województwa łódzkiego. Do Towarzystwa wstąpił w 1990 roku, w 1994 roku został członkiem jego Zarządu, w latach 1998-2006 pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu, a w latach 2007-1013 funkcję prezesa.
Od początku swojej społecznej działalności w Towarzystwie Marek Wójkowski zajmował się przede wszystkim badaniem i popularyzacją historii powiatu kutnowskiego, wspieraniem idei kolekcjonerstwa oraz realizacją różnorodnych przedsięwzięć kulturalnych. Od początku lat dziewięćdziesiątych reprezentował Towarzystwo w Miejskim Komitecie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Kutnie. Wielokrotnie uczestniczył w pracach przy organizacji świąt państwowych i rocznic historycznych na terenie Kutna i regionu. Od tego czasu, corocznie był współorganizatorem tzw. „Święta Pułkowego” związanego z uroczystościami rocznicowymi 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego. W 1995 roku był jednym z współorganizatorów wystawy pt. „Dzieje 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego”, w Szkolnej Izbie Pamięci w Szkole Podstawowej w Szczycie k. Oporowa. Na jej wyposażenie przekazał kilka eksponatów ze swoich prywatnych zbiorów.
Korzystając ze swojej kolekcji i bogatej wiedzy, wielokrotnie brał udział w „wieczorach klubowych” w siedzibie Towarzystwa oraz w wielu innych kutnowskich instytucjach kultury i oświaty. Uczestniczył w pracach studyjnych oraz przy realizacji licznych kutnowskich medali pamiątkowych.
Nieprzerwanie od 1997 roku był zaangażowanym członkiem Zespołu Redakcyjnego rocznika „Kutnowskie Zeszyty Regionalne” oraz innych wydawnictw i druków ulotnych, wydawanych nakładem TPZK. Na łamach rocznika opublikował lub opracował szereg artykułów: Pamiętna defilada 37 pułku piechoty, Kutno 1997, Kutno 1900 – 1918 – pocztówki mojego miasta, cz. I, Kutno 1998, Kutno 1918 – 1939 – pocztówki mojego miasta, cz. II, Kutno 2000, Symbolika 37 Łęczyckiego Pułku Piechoty im. ks. Józefa Poniatowskiego, Kutno 2002, Dyplom strzelecki 37 pp, Kutno 2002, Kutno 1939 – 1945 – pocztówki mojego miasta, cz. III, Kutno 2004, Kronika Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, Kutno 2001, 2003, 2004. Był również współautorem albumu Kutno na starych kartach pocztowych – obraz dawnych lat, Kutno 1996.
Od 1998 roku był twórcą i animatorem „Kutnowskich Spotkań Kolekcjonerskich”. Dzięki jego społecznemu zaangażowania spotkania stały się cykliczną imprezą kolekcjonerską, której znaczenie przekracza granice powiatu kutnowskiego.
W latach 1998 i 2000 reprezentował Towarzystwo podczas I i II Ogólnopolskich Targów Wydawnictw Regionalnych w Staszowie. Podczas II Targów przyczynił się do zdobycia przez TPZK I miejsca za najlepsze stoisko wystawiennicze, w gronie kilkunastu wydawnictw regionalnych z terenu całej Polski. W roku 2000 reprezentował Zarząd Towarzystwa podczas ogólnopolskiej sesji naukowej we Włocławku. Wygłosił wówczas referat pt. Współpraca Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej z samorządami lokalnymi Kutna i powiatu kutnowskiego w latach 1990 – 2000.
Od wielu lat ważną sferą zainteresowań i działalności społecznej Marka Wójkowskiego było kolekcjonerstwo oraz jego popularyzacja. Był uważany za czołowego kolekcjonera na terenie powiatu kutnowskiego. Jego kolekcja liczy kilka tysięcy eksponatów.
Jednym z najpoważniejszych działów jego zainteresowań kolekcjonerskich była numizmatyka, szczególnie współczesna polska moneta kolekcjonerska. Ważne miejsce zajmują zbiory falerystyczne, w tym kolekcja odznak pułkowych, pamiątkowych i kombatanckich, z okresu walk o granice II Rzeczypospolitej w latach 1918-1921 oraz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także piękny zbiór polskiej broni białej XX w.
Szczególne miejsce w kolekcjonerstwie Marka Wójkowskiego zajmowały przedmioty związane z dziejami ziemi kutnowskiej, pamiątki związane z pobytem w Kutnie 37 p.p., wyroby rzemiosła artystycznego, medale, stare fotografie, plakaty i dokumenty. Jego kolekcja „kutnowska filokartystyka” liczyła ponad 400 sztuk kart pocztowych. Jest to najpoważniejsza w Polsce kolekcja starej kutnowskiej pocztówki. Kolekcja Pana Wójkowskiego była wielokrotnie prezentowana podczas wystaw na terenie: Kutna, Krośniewic, Płocka, Żyrardowa i Łodzi.
Ważne miejsce w sferze jego działalności kolekcjonerskiej i popularyzatorskiej, zajmowała współpraca z lokalnymi instytucjami kultury: Kutnowskim Domem Kultury, Miejską i Powiatową Biblioteką Publiczną im. Stefana Żeromskiego w Kutnie i muzeami w powiecie kutnowskim. Wielokrotnie zbiory Marka Wójkowskiego, (stare pocztówki i militaria polskie), prezentowane były w Muzeum Regionalnym w Kutnie. Do znaczących przedsięwzięć wystawienniczych, zrealizowanych w tej instytucji, należy zaliczyć: Starej pocztówki czar (1991-1992 r.), Wrzesień 1939 roku w Kutnie (1999 r.), Kasyno wojskowe w II Rzeczypospolitej (2001 r.), Nasza mała ojczyzna na kartach pocztowych (2002 r.), Polska piechota w Bitwie nad Bzurą (2004 r.). Podobne wystawy organizowane były również w Muzeum im. Jerzego Dunin – Borkowskiego w Krośniewicach – Patriotyczne karty pocztowe 1900 – 1939 (1997 r.), Wojsko Polskie. Broń i barwa 1918 –1921 (1998 r.), Zauroczony przeszłością. Zbiory Marka Wójkowskiego (2001r.), 100-lecie pocztówki na ziemi kutnowskiej 1902 – 2002 (2002 r.), oraz w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kutnie – „Zapomniany wódz, generał Władysław Anders – syn Ziemi Kutnowskiej” (1997 r.), Kutno w czasach doktora Antoniego Troczewskiego, (1998 r.), Żołnierzom września 1939 r.(1999 r.).
Od 2001 roku Marek Wójkowski należał do organizatorów corocznego Ogólnopolskiego Święta Kolekcjonerów w muzeum w Krośniewicach. Corocznie uczestniczył w Targach Kolekcjonerskich „Na Skrzyżowaniu”, wielokrotnie przekazywał dary na Aukcje Antykwaryczne „Kolekcjonerzy Swojemu Hetmanowi” i ofiarował cenne eksponaty do zbiorów muzealnych w Krośniewicami..
Od wielu lat był aktywnym działaczem polskiego ruchu kolekcjonerskiego.
Od 1992 roku należał do Polskiej Federacji Organizacji Kolekcjonerskich, w ramach Łódzkiego Klubu Kolekcjonerów, od 1997 roku był członkiem Zarządu Łódzkiego Klubu Kolekcjonerów, aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego. Należał do Koła PTN w Kutnie (członek Zarządu), od 1998 roku był członkiem Zarządu PTN Oddział w Płocku.
Marek Wójkowski został uhonorowany licznymi odznaczeniami państwowymi, oznakami honorowymi i dyplomami (Srebrny Krzyż Zasługi (2002 r.), Srebrny Medal za Zasługi dla Związku Oficerów Rezerwy RP im. marszałka Józefa Piłsudskiego (1999 r.), Złotą Odznakę Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego (2002 r.), Odznakę 25-lecia Polskiej Federacji Organizacji Kolekcjonerskich (1997 r.), Dyplom Wojewody Płockiego za Zasługi w Rozwoju Kultury Województwa Płockiego (1997 r.), Dyplom Zarządu Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego za Zasługi w Rozwoju Numizmatyki Polskiej (1998 r.), Nagrodę Starosty Kutnowskiego „Za Wybitne Dokonania w Kulturze” (2004 r.), Srebrny medal im. R. Kiersnowskiego w uznaniu zasług w dziedzinie numizmatyki polskiej i Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego (2011 r.), Honorowa nagroda Hetmana Kolekcjonerów Polskich Jerzego Dunin-Borkowskiego (2004 r.), Honorowa nagroda „Złota Odznaka” Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej (2007 r.).
Szczególną popularność wśród mieszkańców Kutna, Marek Wójkowski zyskał dzięki serii audycji na temat zabytków Ziemi Kutnowskiej w lokalnej telewizji TOYA.
Zmarł 20 czerwca 2017 roku.
Bożena Gajewska
