Jeszcze jeden cenny nagrobek uratowany od zniszczenia…
W 2012 roku Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej jak co roku prowadziło prace na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie. Najważniejszym przedsięwzięciem, na które zbieraliśmy środki finansowe podczas kwest z ostatnich lat była renowacja grobowca z pomnikiem w kształcie neogotyckiej kapliczki Anny Chlewickiej ze Starzyńskich +1904 (kwatera 3). Grób ten jest zasklepiony w przyziemiu dwuspadowo. W wezgłowiu nagrobek w kształcie neogotyckiej kapliczki z piaskowca ze stopniami po bokach. Kapliczka na planie prostokąta, nakryta dwuspadowym daszkiem z wieżyczką pośrodku. Na narożach pinakle wsparte na kolumienkach. Na ścianach ostrołukowe, profilowane płyciny.
Prace konserwatorskie wykonane zostały przez panią Marią Stemplewską – dyplomowanego konserwatora rzeźby kamiennej z Torunia. Przy nagrobku wykonane zostały następujące prace: kamień został poddany dezynfekcji, odczyszczaniu, odsalaniu, następnie zostały sklejone pęknięcia i wypełnione szczeliny, na końcu zaś kamień poddany został hydrofobizacji, co oznacza, że „nadano mu cechy odpychania wody”.
Przeprowadzono rekonstrukcję komory grobowej, uzupełnione zostały ubytki, zrekonstruowano brakujące elementy: brakujące części wieżyczek i kwiatony zrekonstruowane w sztucznym kamieniu (czyli zaprawie), brakujący krzyż został zrekonstruowany w piaskowcu. Wykonany został także retusz kolorystyczny wraz z zaakcentowaniem liternictwa. Może czytelników zainteresuje informacja, że piaskowiec, w jakim wykonano pomnik pochodzi ze złóż w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego. Nagrobek nie nosi żadnej sygnatury, co może (ale nie musi) wskazywać na to, że projekt pomnika zaczerpnięty jest z powszechnych w końcu XIX i XX wieku wzorników kamieniarskich, niemniej wysoki poziom wykonania wskazuje na wysoko wyspecjalizowanego twórcę lub warsztat.
Dziękujemy pani Annie Sętkowskiej z ulicy Skłodowskiej, która ze zrozumieniem podeszła do naszej prośby i umożliwiła nam korzystanie z wody, niezbędnej do renowacji nagrobka Anny Chlewickiej ze Starzyńskich. Bez dostępu do bieżącej wody bardzo trudno byłoby prowadzić prace.
Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzem Parafialnym w Kutnie przy Towarzystwie Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej zdecydował o uporządkowaniu w 2012 roku starych grobów w alei wiodącej od głównej bramy do kaplicy cmentarnej. W związku z tym uporządkowano teren wokół grobów oraz wykonano renowację kilku grobów w tej alei. Przy nagrobku Filipiny Otfinowskiej +1889 (kwatera 1) wkopano od strony chodnika słupek w ogrodzeniu i odczyszczono płytę nagrobną, wykonano izolację, opaskę z cegły, na wierzch położono tynk, a następnie wykonano spadek, tak by nie zatrzymywała się woda. Prace wykonał Zakład Konserwacji Nagrobków pana Wiesława Domańskiego. Na pomniku brak jest krzyża – w przyszłości należy dopasować krzyż żeliwny z odzysku, odczyścić i zamontować.
Przy nagrobku Wincentego Golędzinowskiego +1887 (kwatera 1), wykonano nową komorę grobową. Prace wykonał Zakład Konserwacji Nagrobków pana Wiesława Domańskiego. Renowacji poddano także nagrobek Marcina Białoskórskiego +1889 (kwatera 2) – podniesiono płytę nagrobną i wyczyszczono, wykonano nowy fundament i złożono ponownie nagrobek. Należy jeszcze poddać renowacji ogrodzenie – pospawać przód metalowego ogrodzenia, dorobić brakujące 3 szt, kielichów (3 szt. są zachowane). Można rozważyć demontaż i odnowienie całości ogrodzenia (pospawać, naprawić, wypiaskować i pomalować) – w zależności od kosztów remontu i posiadanych środków. Wymiary ogrodzenia: wys. 1 m, dł. 3,3 m, szer. 1,8 m. Uporządkowano nagrobek Anulki Wiśniewskiej. Czekające nas w najbliższej przyszłości prace to renowacja ogrodzenia – w metalowym ogrodzeniu trzeba uzupełnić słupki, ceowniki, a krzyż metalowy zamocowany na nagrobku odczyścić na miejscu.
W roku 2012 pan Jerzy Łompieś, jak zawsze niezawodny, mimo szwankującego zdrowia, nieodpłatnie wykonał prace polegające na odczyszczeniu płyt z piaskowca i uporządkowaniu terenu wokół grobów: Franusia Hełczyńskiego +1879 (kwatera 3);Jana Kowalskiego (inżyniera budownictwa) +1891 (kwatera 2), położony w głównej alei po prawo; Anulki Wiśniewskiej położony w głównej alei po prawo; Marcina Białoskórskiego położony w głównej alei po praw; Stasinka Łozińskiego +1906 (kwatera 10), położony w głównej alei po lewo; Stanisława Marczewskiego +1914; Zofii Januszewskiej; Konstantego Jelskiego – nauczyciela, sekretarza Związku Ziemian +1929; Joanny de Collen Jelskiej +1909 (kwatera 4); Tomasza Derpowskiego +1867; Anny Grabskiej +1904 (kwatera 3), Anielci Chlewickiej +1880; Marianny Maliszewskiej +1875; Augustyna Paruszewskiego, porucznika wojsk polskich +1880; Julii Toporskiej +1869.
Wykonaliśmy także prace niezaplanowane. Na miejsce przy trzech kamiennych nagrobkach pochodzące z XIX wieku (znajdujących się za kaplicą cmentarną po lewo) wykonanych z piaskowca, w których są pochowani: Maria Dombrowska, Piotr Komorowski i Berdynard Zaremba Cielecki) przeniesiony został nagrobek Franciszki z Zawiszów Czarnych Cieleckiej – żony Feliksa Cieleckiego, właściciela Sójek. Nagrobek ten wykonany został z piaskowca, widniały na nim dwie tarcze z herbami: Prawdzic i Przerowa. W części środkowej postumentu umieszczone były dwie skrzyżowane głownie i krzyż. Nagrobek stał w dalszej części tej alei, ale przewrócił się (korzenie drzewa rosnącego tuż obok podważyły pomnik) i potłuczone zostały wszystkie jego elementy. Ostrożnie przetransportowano te części, które można było jeszcze uratować i ułożono na specjalnie w tym celu wykonanej podmurówce (prace te wykonała firma pana Radosława Kreta). Niestety, nie można było już odzyskać dawnej świetności tego nagrobka.
Zakończyliśmy X kwestę….
Dziesiąty już rok na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie odbywała się kwesta na rzecz ratowania starych grobów zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej. Kwesta prowadzona była przez dwa dni – 1 i 2 listopada 2012 r. Nieżyjący już Andrzej Urbaniak był inicjatorem prowadzonej w Dzień Wszystkich Świętych kwesty.
Jak co roku, Urząd Miasta Kutno włączył się w to przedsięwzięcie, przekazując ponad 100 książek autorstwa ks. Zbigniewa Drzewieckiego „Cmentarz Parafialny w Kutnie”. Dziękujemy!
Mieszkańcy Kutna i okolic oraz odwiedzający Cmentarz Parafialny w Kutnie przez dwa dni kwesty wrzucili łącznie 11 307,07 zł (słownie: jedenaście tysięcy trzysta siedem złotych 07/100) do puszek kwestarzy.
Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom kwesty – członkom i sympatykom Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, harcerzom Hufca Kutno im. hm Aleksandra Kamińskiego Związku Harcerstwa Polskiego wraz z hm. Agnieszką Ciesielską i Andrzejem Żurawiczem, uczniom i nauczycielom z kutnowskich szkół, m.in. I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Henryka Dąbrowskiego wraz z dyrektorem panem Przemysławem Zawadzkim, II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza, Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 im. dr Antoniego Troczewskiego w Kutnie, Zespołu Szkół nr 3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie, Szkoły Podstawowej nr 4 .
Na kweście nie zabrakło przedstawicieli władzy: Przemysław Błaszczyk – Senator RP, Tadeusz Woźniak – poseł na Sejm RP, Rafał Jóźwiak – Przewodniczący Rady Powiatu w Kutnie, Mirosława Gal- Grabowska – Starosta Kutnowski, która kwestowała wraz z rodziną; Zbigniew Chojnacki – Przewodniczący Rady Miasta Kutno, Zbigniew Burzyński – Prezydent Miasta Kutno, Zbigniew Wdowiak i Jacek Boczkaja – Zastępcy Prezydenta Miasta Kutno. Dziękujemy!
Pragniemy również uprzejmie podziękować Wszystkim, którzy wsparli duchowo i organizacyjnie X publiczną kwestę na kutnowskim cmentarzu. Dziękujemy ks. Prałatowi Stanisławowi Pisarkowi i kutnowskim księżom za pomoc – rozpropagowanie naszego apelu w sprawie kwesty wśród kutnowskiej społeczności. Osobne podziękowania kierujemy pod adresem kutnowskich mediów – dziękujemy prasie, radiu, telewizji i portalom internetowym za szeroką popularyzację naszych przygotowań do kwesty i obszerne relacjonowanie jej przebiegu.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej serdecznie dziękuje wszystkim ofiarodawcom za wsparcie dzieła ratowania zabytkowych grobów kutnowskiej nekropolii – dzięki Waszej hojności odrestaurujemy w 2013 roku nagrobek doktora Antoniego Troczewskiego – pierwszego Honorowego Obywatela Miasta Kutno.
