Członkowie TPZK czyszczą i konserwują stare nagrobki. Oprócz prac wymagających wiedzy o sztuce konserwacji, w ciągu całego roku kalendarzowego członkowie wykonują bardzo prozaiczne prace – porządkują teren wokół starych, zaniedbanych nagrobków i wyrywają chwasty. Za te prace szczególne podziękowania należą się: Stanisławowi Wojdeckiemu, Annie Milczewskiej, Halinie Reszke, Sławomirowi Małasowi, Barbarze Borcińskiej, Wiesławowi Kotlińskiemu, Elżbiecie Żółtowskiej i Hannie Drozdowskiej.
Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Grobami na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie przy Towarzystwie Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej w 2014 roku wybrał z wielu potrzebujących renowacji nagrobki, które należy wykonać w najbliższym czasie. Jeden z nich – nagrobek Józefy z Różyckich Rzuchowskiej jest poddawany renowacji w tym roku.
Prace przy grobie Józefy Rzuchowskiej wykonuje Maria Próchniewska, która także wykonała dokumentację niezbędną do renowacji nagrobka. Wcześniej, kilka lat temu tematem tym zajmował się także Bogdan Krawczyk, który od lat pomaga nam przy pracach na cmentarzu. W tym miejscu dziękujemy Państwu Sętkowskim z ulicy M.Curie-Skłodowskiej za umożliwienie nam korzystania z wody, niezbędnej do prowadzenia prac podczas renowacji nagrobka.
Nagrobek Józefy Rzuchowskiej jest położony w trzecim sektorze Cmentarza Parafialnego w Kutnie. Licem zwrócony jest w kierunku zachodnim. Ma on formę strzelistego postumentu zwieńczonego wysokim krzyżem. Dekorowany sztukatorsko: w otoku ozdobnego kształtu tablicy, w gzymsie kordonowym, w gzymsie odsadzkowym oraz w obrębie półokrągłego naczółka. Tablica epitafijna o barokizującym kształcie z zakomponowanym w szczycie płaskorzeźbionym, muzykującym archaniołem ukazanym z boku. Napisy wypukłe, majuskułowe o następującej treści: TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI/ Ś.P. JÓZEFY Z RÓŻECKICH RZUCHOWSKIEJ./ URODZONEJ DN. 18 MARCA 1791 R/ ZMARŁEJ DN. 16 MAJA 1874 R.
Nagrobek jest wzniesiony z cegły, spoinowany i tynkowany zaprawą na bazie cementu. Tablica inskrypcyjna i krzyż wieńczący odlane w stali. Sztukaterie ciągnięte na miejscu z szablonu sztukatorskiego. Stan zachowania nagrobka jest bardzo zły. Bryła uległa wyraźnemu odchyleniu od pionu. Tynk oraz sztukaterie są silnie spękane bądź całkowicie odspojone. Zły jest także stan zachowania cegieł, które są warstwowo spękane, zdezintegrowane, zasolone i miejscami pokryte grubymi, czarnymi nawarstwieniami gipsowymi. Na stronach południowej i wschodniej powstały rozległe ubytki w tynku. Daszek wraz z naczółkiem i gzymsem uległy również głębokiej destrukcji, szczególnie w narożniku południowo- zachodnim. Gzyms kordonowy podobnie uległ silnemu zniszczeniu; jego wschodnia część uległa odspojeniu od bryły muru, a narożnik północno wschodni – odpadł. Na powierzchni obiektu występują skupiska porostów i glonów a na daszku wzrasta roślinność wyższa.
Główną przyczyną zniszczeń jest destrukcyjne działanie wody na materię budowlaną i brak systemu jej odprowadzania (oblachowania, kapniki itp.), co jak wiadomo wynika z koncepcji i funkcji obiektu. Efektem jest zaleganie wody wraz solami w materii budowlanej. Woda, cyklicznie zamarzając a sole cyklicznie krystalizując rozsadzały mikro a następnie makrostrukturę w efekcie wywołując powstanie spękań, rozwarstwień i dezintegrację bardziej porowatego, bardziej nasiąkliwego i słabszego mechanicznie materiału, jakim w tym układzie jest cegła. Obecność wody wywołała także korozję elementów stalowych, której produkty pokrywają ich powierzchnię. Istnienie różnic w rozszerzalności temperaturowej metalu i materiałów budowlanych także przyczyniło się do powstania naprężeń a w następstwie spękań w cegle i zaprawie. Odchylenie od pionu może wynikać z naporu korzeni rosnących w pobliżu krzewów jak również z niestabilności gruntu (w/w informacje o nagrobku pochodzą z dokumentacji konserwatora rzeźby kamiennej Pani Marii Próchniewskiej).
W roku 2015 oprócz naszego założonego głównego celu – renowacji pomnika Józefy z Różeckich Rzuchowskiej ratowaliśmy dwa stare pomniki, które mocno się przechylały, co groziło przewróceniem i rozbiciem nagrobka z piaskowca. Nauczeni przykładem sprzed dwóch lat, gdy jeden z nagrobków przewrócił się i rozbił, zareagowaliśmy szybko i zostały ustawione w pionie.
Jeden z nich to stary zabytkowy nagrobek rosyjski, usytuowany w sektorze nr 20.
Drugi to piękny nagrobek Elżbiety z Kobylińskich Kowalewskiej zmarłej 5 lipca 1915r. i jej męża Stanisława Kowalewskiego – Rejenta (położony w 25 sektorze).
Pan Jerzy Łompieś pracował nad nagrobkiem Wincentego Golędzinowskiego, poprawiając m.in. czytelność napisów (położony w sektorze 2).
Nagrobek Marcelego Nowaka będzie poddany renowacji w roku 2016. Koszt jego renowacji jest wysoki i nasze stowarzyszenie musi uzbierać odpowiednią ilość środków finansowych, by rozpocząć prace przy nim.
Trzynasty już rok na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie odbywała się kwesta na rzecz ratowania starych zabytkowych grobów zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej. Kwesta prowadzona była przez dwa dni – 31 października i 1 listopada 2015 r. Nieżyjący już Andrzej Urbaniak był inicjatorem prowadzonej w Kutnie w Dzień Wszystkich Świętych kwesty.
Mieszkańcy Kutna i okolic oraz odwiedzający Cmentarz Parafialny w Kutnie przez dwa dni kwesty wrzucili łącznie 11 350,79 zł (słownie: jedenaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt złotych 79/100) do puszek kwestarzy. Serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom kwesty – członkom i sympatykom Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej, ponad 50 zuchom i harcerzom Hufca Kutno im. hm. Aleksandra Kamińskiego Związku Harcerstwa Polskiego wraz z hm. Agnieszką Ciesielską i Andrzejem Żurawiczem, uczniom i nauczycielom z kutnowskich szkół, m.in. I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Henryka Dąbrowskiego, II Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Kasprowicza z dyrektorem panią Barbarą Rostek-Nowacką, Zespołu Szkół Zawodowych nr 2 im. dr Antoniego Troczewskiego w Kutnie, Zespołu Szkół nr 3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie, Zespołu Szkół nr 1 im. Stanisława Staszica wraz z dyrektorem panem Januszem Pawlakiem, Gimnazjum nr 2 im. marszałka Józefa Piłsudskiego w Kutnie.
Kwestowali członkowie Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Grobami na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie przy TPZK – pani Anna Majewska-Rau, pan Bogdan Krawczyk, pan Sylwester Marczak. Byli z nami w tych dniach pan Radosław Rojewski – dyrektor Kutnowskiego Domu Kultury, pani Mariola Grodnicka – prezes Agencji Rozwoju Regionu Kutnowskiego oraz pan Wiesław Antoniak – prezes Regionalnej Izby Gospodarczej w Kutnie.
Na kweście nie zabrakło przedstawicieli władzy, kwestowali: pan Tadeusz Woźniak i pan Tomasz Rzymkowski – posłowie na Sejm RP, pan Robert Baryła – Radny Sejmiku Województwa Łódzkiego, pan Marek Jankowski – Przewodniczący Rady Powiatu w Kutnie, pan Artur Gierula – członek Zarządu Powiatu, pani Jolanta Pietrusiak, pan Jacek Urbaniak i pan Bartosz Serenda – członkowie Rady Powiatu, pan Krzysztof Debich – Starosta Kutnowski, pan Zbigniew Burzyński – Prezydent Miasta Kutno i pan Jacek Boczkaja – Zastępcy Prezydenta Miasta Kutno, pan Robert Feliniak i pan Paweł Markiewicz – członkowie Rady Miasta Kutna, pani Anna Baranowska – prezes stowarzyszenia Clonowia, pan Zdzisław Winiecki – członek zarządu Ochotniczej Straży Pożarnej w Kutnie oraz przedstawiciele innych organizacji pozarządowych.
Dziękujemy!
Pragniemy również uprzejmie podziękować Wszystkim, którzy wsparli duchowo i organizacyjnie XIII kwestę na kutnowskim cmentarzu. Dziękujemy ks. dr Jerzemu Swędrowskiemu – Dziekanowi Kutnowskiemu i kutnowskim księżom za pomoc – rozpropagowanie naszego apelu w sprawie kwesty wśród kutnowskiej społeczności.
Osobne podziękowania kierujemy pod adresem kutnowskich mediów – dziękujemy prasie, radiu, telewizji i portalom internetowym za szeroką popularyzację naszych przygotowań do kwesty i obszerne relacjonowanie jej przebiegu.
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej serdecznie dziękuje wszystkim ofiarodawcom za wsparcie dzieła ratowania zabytkowych grobów kutnowskiej nekropolii – dzięki Waszej hojności odrestaurujemy w 2016 roku nagrobek Marcelego Nowaka.
Z wyrazami szacunku i poważania
w imieniu
zarządu TPZK
i
Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Grobami na Cmentarzu Parafialnym w Kutnie
Bożena Gajewska
Od pierwszej kwesty w 2003 roku zarząd TPZK co roku powołuje komisję ds. przeliczenia środków finansowych zebranych podczas publicznej kwesty na odnowienie starych zabytkowych nagrobków. Zaraz po zmierzchu, gdy już zakończone jest kwestowanie, w „Modrzewiowym Dworku” – siedzibie TPZK przy ul. Narutowicza 20, komisja przeprowadza liczenie. W skład komisji zawsze wchodzi co najmniej siedmiu członków TPZK, w tym prezes, skarbnik i członek komisji rewizyjnej TPZK. Zdejmowane są banderole z puszek i komisja liczy pieniądze. Po przeliczeniu gotówki sporządza się protokół (z wyszczególnieniem, ile bilonu i banknotów oraz z jakim nominałem), który podpisują wszyscy członkowie komisji. Środki finansowe na renowację starych grobów gromadzone są na rachunku TPZK na osobnym koncie w banku.
Z dumą chodziliśmy dziś alejkami cmentarza parafialnego w Kutnie oraz ulicami naszego miasta – na grobach oraz pod tablicami upamiętniającymi ludzi zasłużonych dla Kutna położono wiązanki lub donice chryzantem oraz palił się znicz z napisem PAMIĘTAMY. To piękny gest władz Kutna dla ludzi, którzy poświęcili swój czas, a nawet życie dla naszego miasta i ojczyzny.
