Wykonanie projektu zagospodarowania cmentarza żydowskiego w Kutnie

W 2010 roku Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Kutnowskiej zrealizowało zadanie publiczne pt. „Aktualizacja dokumentacji zagospodarowania terenu dawnego cmentarza żydowskiego w Kutnie, przy ul. Tarnowskiego” dofinansowane przez Miasto Kutno. Aktualizację przedmiotowej dokumentacji wykonała Pracownia Projektowa Architektury Krajobrazu „PRZESTRZEŃ” mgr inż. Anna Śniegucka Pawłowska z Warszawy. Pracownia zgodnie z podpisaną umową przeprowadziła aktualizację projektu zagospodarowania dawnego terenu cmentarza żydowskiego w Kutnie, a także wykonała kosztorysy inwestorskie. Po wykonaniu prac nastąpiły podsumowujące uzgodnienia z Rabinem, który zaakceptował ostateczny projekt. W sierpniu 2010 roku nastąpiło spotkanie zarządu TPZK, władz Miasta Kutna z Naczelnym Rabinem Polski, przeprowadzono rozmowy i uzgodniono istotne dla stron sprawy. Przez cały czas wykonywania zadania były prowadzone merytoryczne rozmowy i uzgodnienia przez  zarząd TPZK z zainteresowanymi stowarzyszeniami i instytucjami żydowskimi.

 

Zakres opracowania obejmował:

  1. projekt ogrodzenia cmentarza,
  2. projekt lapidarium,
  3. projekt ścieżek wraz z wykazem materiałów,
  4. projekt zieleni,
  5. kosztorysy inwestorskie.

 

Ocena stanu zachowania

Z zachowanej dokumentacji fotograficznej rysuje się dawny obraz cmentarza,  są to licznie zgromadzone groby, na wzgórzu górującym nad panoramą miasta,   ogrodzony murowanym ogrodzeniem. Jeszcze w XIX wieku groby znajdują się pod   koronami drzew. Dziś jest to teren trawiasty, z kilkoma przedeptami, skrótami  do znajdującej się w pobliżu szkoły oraz osiedla mieszkaniowego. Sąsiedztwo zabudowy  jednorodzinnej nie zmieniło się prawdopodobnie od początku XX-go wieku. Zarówno   na mapach archiwalnych, jaki i zdjęciu lotniczym z 1941 roku czytelne są granice   cmentarza, które prawdopodobnie z niewielkimi odchyleniami zachowały się do dnia  dzisiejszego.

 

Opis projektu

Projekt zakłada publiczne udostępnienie obiektu, z wyraźnym przekazem funkcji  jaką pełnił jeszcze po II wojnie światowej, kiedy to chowano tu ofiary reżimu  nazistowskiego zmarłe w obozie Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Nieogrodzony i niezabezpieczony teren cmentarza w okresie powojennym   podlegał stopniowej dewastacji. Obecnie jest to przestrzeń o mało czytelności   historycznej. Jedynie umieszczona na zwieńczeniu wzniesienia tablica pamiątkowa jest informacją o przekazie historycznym tego miejsca. Przebieg granicy cmentarza jest mało  czytelny, co może w przyszłości skutkować jej odkształceniem, zmniejszeniem.

Projekt opracowany został po przeprowadzeniu analizy opracowania z 1987 roku autorstwa Stowarzyszenia Naukowo-Technicznego Inżynierów i Techników Ogrodnictwa, Zespół Rzeczoznawców z Warszawy. Wraz z Rabinem oraz Inwestorem uznano, że przedstawione w ówczesnym projekcie rozwiązanie jest zbyt dużą ingerencją w grunt. Uznano, że aktualizacja projektu winna iść przede wszystkim w kierunku przekazu edukacyjnego historii miejsca oraz zabezpieczenia przed jego dalszą dewastacją.

 

  1. Projekt ogrodzenia cmentarza

 W przeszłości teren cmentarza był ogrodzony, więc projekt zakłada  odtworzenie linii ogrodzenia. Niemniej jednak jego forma nie będzie nawiązywać do tej z przeszłości. Zachowany zostanie wschodni fragment murowanego, ceglanego   ogrodzenia. Południową linię z bramą wejściową tworzy istniejące metalowe ogrodzenie ze strony prywatnej posesji, które pozostaje. Dopiero przed bramą od strony wschodniej, zaczyna się projektowane, nowe ogrodzenie z bramą i kolejnym przęsłem.   Dochodzące do zabudowań ze strony zachodniej przechodzi w istniejące ogrodzenie,  przewidziane w projekcie zieleni do obsadzenia pnączem. Za nim, kolejny projektowany   odcinek ogrodzenia zaczyna się na załamaniu odcinka przeznaczonego do zachowania    i powstaje projektowany odcinek dochodzący na północy i przekształcające się z nowego  ażurowego ogrodzenia wykonanego ze stali w murowane lapidarium. Lapidarium jednocześnie pełni tu rolę ogrodzenia oddzielając teren boiska   szkolnego od projektowanego terenu. Brama wejściowa zostanie odtworzona w miejscu historycznego wejścia na  cmentarz. Na przeciwko bramy po przeciwnej stronie cmentarza, w linii przebiegu  lapidarium, znajduje się furtka. Zarówno ogrodzenie, brama wejściowa i furtka tworzą jednorodność stylistyczną. Szczegółowe rozwiązanie ogrodzenia   zawarto na rysunkach detali projektu ogrodzenia. Mając powyższe na uwadze podkreślić należy, że projekt zakłada prace ziemne w zakresie budowy lapidarium i ogrodzenia poza granicami historycznego pochówku /granicami cmentarza/.

 

  1. Projekt lapidarium.

 Wartość edukacyjną cmentarza podkreśli budowa lapidarium, które jak już  wspomniano będzie częścią ogrodzenia. Od wewnętrznej strony cmentarza zaplanowano  umieszczenie na nim zdeponowanych w Muzeum Regionalnym w Kutnie macew pochodzących  z tego terenu. Zgodnie z wytycznymi Komisji Rabinicznej  macewy będą mocowane na hakach tak, aby odnalezione w przyszłości fragmenty mogły być mocowane obok już zinwentaryzowanych. Zaprojektowana wzdłuż lapidarium ścieżka będzie umożliwiała    swobodne podejście do macew i odczytanie znajdujących się na nich napisów. Lokalizację poszczególnych macew należy uwzględnić na etapie wykonawczym  i w konsultacji z w/w Komisją.

 

  1. Projekt układu ścieżek i nawierzchni.

 Układ ścieżek umożliwi dostęp do poszczególnych fragmentów cmentarza.  Materiałem podstawowym dla projektowanej nawierzchni jest mieszanka naturalna – mineralna ograniczona dwoma rzędami z granitowej kostki. Takie rozwiązanie pozwoli   jednocześnie w sposób trwały zapisać w terenie przebieg ścieżek. Spadki poprzeczne nawierzchni umożliwią spływ wody opadowej  na powierzchnię trawiastą. Szczegółowe rozwiązanie konstrukcyjne zawarto na rysunkach branżowych dot. układu drogowego. Planowane w tym zakresie prace ziemne, związane    z korytowaniem ścieżek jest na poziomie nieprzekraczającym głębokość 30 cm poniżej istniejącego poziomu gruntu. Ze względu na istniejące wzniesienie i ścieżkę z     dwóch    stron prowadzącą na jego zwieńczenie, zakłada się budowę kilkunastu stopni. Zaproponowany układ ścieżek łączy w sobie potrzeby komunikacyjne wewnątrz    cmentarza oraz połączenie między bramą wejściową i furtką.

 

  1. Projekt zieleni.

 Na terenie objętym opracowaniem zachowało się kilka sztuk dorosłego   samosiewu, są to w większości niskie formy drzewiaste, niemające związku  z historyczną wartością terenu. Niemniej jednak projekt zakłada ich pozostawienie ze   względu na to, że próby usunięcia mogą spowodować naruszenie poziomu gruntu. W zakresie zieleni projekt zakłada nowe nasadzenia z roślinności okrywowej  i pnączy. Rośliny okrywowe podkreślą zaprojektowany układ ścieżek w celu uniknięcia   tworzenia nowych tzw. przedeptów. Pnącza zaproponowano na wzdłuż linii ogrodzenia, co pozwoli na wpisanie go w  otaczający teren. Nie będą pokrywały zachowanej części murowanego ogrodzenia, które pozostanie odsłonięte. Pozostała powierzchnia trawiasta pozostaje w niezmienionej formie. Podlega   regularnym pracom pielęgnacyjnym, ręcznemu wykaszaniu.

Liczymy na to, że znajdziemy środki finansowe i partnerów  do  wspólnych działań, by ogrodzić cmentarz,  umieścić macewy na cmentarzu i uchronić cmentarz przed dewastacją i bezczeszczeniem. Liczymy, że uda nam się doprowadzić do  ceremonii rededykacji nekropolii stanowiącej materialny relikt kulturowego dziedzictwa Żydów w Kutnie.

logo-tpzk.jpg
Zadzwoń do nas
+48 883 555 432
Napisz do nas
poczta@tpzk.eu
Przewiń do góry